Το άγιο ζεύγος Αδριανός και Ναταλία προβάλλεται από την Εκκλησία μας ως τύπος της αληθινής συζυγίας – στο πρόσωπό τους βλέπουμε την ιδανική θα λέγαμε σχέση! Γιατί; Διότι όχι μόνον υπήρχε μεταξύ τους ο ανθρώπινος έρωτας, αλλά τροφοδοτείτο αυτός και αυξανόταν, βρίσκοντας τον ορθό στόχο του, από τον θεϊκό έρωτα που κατέλαβε το ζευγάρι. Διότι η εμπειρία των ανθρωπίνων σχέσεων και μάλιστα όσον αφορά στη συζυγική σχέση επιβεβαιώνει ότι χωρίς την αναφορά προς τον Θεό, χωρίς την αγάπη Εκείνου, αν όχι καθόλου αλλά πολύ σπάνια μπορεί να κρατηθεί και να παραμείνει πολυετής και ισόβια. Και αυτό οφείλεται βεβαίως στο γεγονός ότι η ανθρώπινη αγάπη, στοιχείο της οποίας είναι και ο έρωτας, είναι σαν την μπαταρία: έχει όριο λήξεως – φθείρεται και αυτή όπως όλα τα ανθρώπινα. Λοιπόν, απαιτείται η ανατροφοδοσία της αγάπης και του έρωτα από εκείνην την πηγή που είναι αιώνια: την αγάπη και τον έρωτα του Θεού. Όπου υπάρχει η σύνδεση με τον Θεό εκεί ο άνθρωπος αδιάκοπα «καινουργείται», όπως άλλωστε το υποσχέθηκε ο ίδιος ο Κύριος: «ιδού, καινά ποιώ πάντα!», όλα τα κάνω καινούργια.
Κι ένας ύμνος από την ακολουθία των αγίων έρχεται και προσθέτει ένα σημαντικό στοιχείο στην ανατροφοδοσία αυτή και στη διακράτηση της ενότητας των συζύγων. «Πυρί αγάπης θεϊκής την ψυχήν φλεγομένη, του συζύγου εξήψας τον έρωτα εις Χριστόν, τον πόθον τον της σαρκός, Ναταλία, τέλεον μισήσασα» (ωδή γ΄). Τι λέει ο άγιος Θεοφάνης ο ποιητής εν προκειμένω; «Καθώς φλεγόσουν στην ψυχή από το πυρ της θεϊκής αγάπης, Ναταλία, άναψες τον έρωτα για τον Χριστό στον σύζυγό σου, αφού μίσησες εντελώς τον πόθο για τον κόσμο της αμαρτίας». Δεν ήταν στραμμένος προς τον Θεό όπως η γυναίκα του Ναταλία ο Αδριανός. Όμως όταν έρχεται σ’ επαφή πρώτον με αγίους μάρτυρες που φλέγονταν από τον θεϊκό έρωτα, κι έπειτα με την προτροπή της συζύγου του που εξίσου πυρπολείτο κι αυτή από τη θεία αγάπη, βλέπει να καταλαμβάνεται κι η δική του καρδιά από το ίδιο ένθεο πάθος, γεγονός που τον οδηγεί έπειτα και στο μαρτύριο!
Η αγία Ναταλία μετέδωσε στον σύζυγό της αυτό που είχε: την αγάπη προς τον Χριστό – άλλωστε «δεν θα πάρεις από αυτόν που δεν έχει», κατά την παροιμία. Που θα πει: έστω και το ένα μέλος της συζυγίας αν είναι του Θεού, τότε, εφόσον ασφαλώς υπάρχει καλή διάθεση, μπορεί να δώσει ο Θεός να «καεί» και το άλλο μέλος από την ίδια αγάπη. Αυτό δεν προτρέπει και ο απόστολος Παύλος στις περιπτώσεις που ο ένας σύζυγος είναι χριστιανός και ο άλλος ειδωλολάτρης; Δεν λέει να χωρίσουν, γιατί η φλόγα της πίστεως μπορεί να μεταγγιστεί και στον άλλον. Κι ακόμη: ο αγιασμός του ενός μπορεί να γίνει αγιασμός λόγω της συζυγίας και για τον άλλον. Μόνον στην περίπτωση που υπάρχει παγιωμένη πονηρή κατάσταση αρνήσεως ισχύει το «χωριζέσθω». Λοιπόν, η επισήμανση του αγίου υμνογράφου με βάση τη ζωή των αγίων Αδριανού και Ναταλίας είναι πολύ παρήγορη. Ο κάθε σύζυγος αξίζει να αγωνίζεται για το άλλο μέλος της συζυγίας, γιατί η αγάπη προς τον Θεό μεταγγίζεται. Αρκεί όπως είπαμε να υπάρχει η αγάπη αυτή του ενός και να είναι δεκτικός με καλή διάθεση και ο άλλος.
Σε μια εποχή αποϊεροποίησης της ζωής, δεν θα μπορούσε να λείψει από το στόχαστρο και το πρόσωπο της μητέρας. Ανεξαρτήτως των λαθών που μπορεί να κάνει, άλλοτε από αγάπη, άλλοτε από φόβο, άλλοτε από άγνοια, η μάνα δεν θα πάψει να αποτελεί την πρόξενο της ζωής.
Σήμερα γίνεται λόγος για κατάργηση του φυσικού φύλου και υιοθέτηση ενός είδους κοινωνικού. Ο άνδρας μπορεί να παίξει τον ρόλο της γυναίκας και η γυναίκα τον ρόλο του άντρα, καταργώντας οποιαδήποτε φυσική διαφοροποίηση. Γι’ αυτό και η άνεση με την οποία ο κόσμος λέει “ναι” στην τεκνοθεσία από ομόφυλα ζευγάρια, στα οποία δεν υπάρχει η φυσική διαφοροποίηση των φύλων. Γι’ αυτό και η άνεση με την οποία αποδίδεται στην μητέρα κοινωνική ανεπάρκεια για την ανατροφή ανδρών που παραδίδουν τον εαυτό τους στην βία επειδή είναι κακομαθημένοι, χωρίς να λαμβάνεται υπ’ όψιν ότι το πρόβλημα δεν είναι το φύλο, αλλά ο κάθε άνθρωπος ξεχωριστά, που δεν μπόρεσε ή δεν θέλησε να βρει πυξίδα θυσίας, ορίων και υπέρβασης δικαιωμάτων. Όταν παραδιδόμαστε στο εγώ μας, τότε δεν είναι η ζωή ως αγάπη που κυριαρχεί, αλλά ένα αίσθημα ότι ο άλλος είναι υποχρεωμένος να ικανοποιήσει κάθε επιθυμία, ιδέα, προσανατολισμό μας.
Η μάνα είναι ιερό πρόσωπο γιατί, εκτός από εικόνα του Θεού, γίνεται συνδημιουργός Του στο να έρθει στον κόσμο ένας νέος άνθρωπος, ο οποίος έχει την ευλογία, την ευκαιρία, την δυνατότητα να ζήσει αγαπώντας. Διότι αυτό είναι το κλειδί στην θέαση κάθε ανθρώπου. Υπάρχω για να αγαπώ. Το ίδιο και ο άλλος. Μία μάνα γέννησε τον καθέναν και την καθεμιά μας, για να γευτούμε κι εμείς και οι άλλοι την ομορφιά της αγάπης, το μοίρασμα της ζωής, το χαμόγελο, την ελπίδα, την στήριξη, την υπέρβαση της μοναξιάς. Η οδός αυτή όμως περνά μέσα από τον θάνατο. Διότι η μάνα, κυοφορώντας, θανατώνει την προτεραιότητα του εγώ της, την άνεσή της, ακόμη και το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης του σώματος, αφήνει κατά μέρος την καριέρα, έστω και προσωρινά, για να δώσει ζωή. Και γνωρίζει ότι την στιγμή που θα γεννηθεί το παιδί, ένας ακόμη θάνατος επισυμβαίνει. Το κόψιμο του ομφάλιου λώρου συνεπάγεται την ανάσταση σε μια νέα πορεία. Η μάνα θα προσφέρει το γάλα της, την φροντίδα, τον εαυτό της γνωρίζοντας ότι κλήθηκε να δώσει στο παιδί της την ελευθερία. Να το βοηθήσει να χτίσει προσωπικότητα, να βρει ταυτότητα, χωρίς να το δεσμεύει κοντά της. Κι αυτό είναι ένας ακόμη θάνατος. Διότι θέλει πολλή αγάπη για να μην βλέπεις το παιδί σου μόνο ως παιδί σου, αλλά και ως εικόνα Θεού, που καλείται να αγαπήσει και να δοθεί πέρα από σένα.
Η Εκκλησία γιορτάζει το Δεκαπενταύγουστο ακριβώς αυτή την αλήθεια. Η Παναγία, λέγοντας το “ναι” στην κλήση του Θεού να γίνει μητέρα του Υιού Του, θανάτωσε κάθε δικό της θέλημα, κάθε όνειρο κοσμικό, κάθε επιθυμία. Πέρασε από τον χωρισμό που κάθε μάνα ζει την ώρα της γέννας. Και γνώριζε ότι το παιδί της δεν θα ήταν μόνο δικό της, αλλά όλου του κόσμου. Έγινε πρόξενος ζωής και η μητέρα της Ζωής. Και η Κοίμησή της είναι γιορτή. Η μετάστασή της δείχνει ότι διά του θανάτου η ζωή και διά πρεσβειών της η αγάπη είναι το ιερό νόημα. Ας την παρακαλούμε!
π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός
Δημοσιεύθηκε στην «Ορθόδοξη Αλήθεια»
Στο φύλλο της Τετάρτης 18 Αυγούστου 2021
ΤΗΣ ΛΟΥΚΙΑΣ ΒΟΥΡΓΙΑ – ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ*-
Ήταν ένα ζεστό καλοκαιριάτικο μεσημέρι του Ιούνη του 2019 . Είπα να πάω να δω λίγο τη μάνα μου. Την είδα να κρατά ένα δισκάκι με δυο φέτες βρεγμένο ψωμί. Προχωρούσε αργά με μικρά βήματα στην αυλή του σπιτιού μας . Απίθωσε με τρεμάμενα χέρια το ψωμί στον φούρνο. Μα τι έκανε ;
Απρόσμενα ένα σμήνος σπουργίτια κατέβηκαν από το πουθενά κι άρχισαν χαρούμενα να τσιμπολογούν τα βρεγμένα ψιχουλάκια . Τραγουδούσαν , πετάριζαν με τα μικρά τους φτεράκια, χοροπηδούσαν εδώ κι εκεί . Ήταν ένα πανέμορφο θέαμα . Φιλονικούσαν , σπρώχνονταν να χωρέσουν στη στέγη του φούρνου , κελαηδούσαν μες την τρελή χαρά. Ήταν τρισευτυχισμένα .
-Τα καημένα σχολίασε η γριά μάνα μου . Εδώ και χρόνια , τα ταΐζω κάθε μεσημέρι . Πεινούν κι αυτά . Δεν βρίσκουν εύκολα φαγητό. Κοίταξέ τα για λίγα ψίχουλα πόση χαρά νιώθουν, άκου τι ωραία κελαηδούν , ευχαριστούν τον Θεό για το λιγοστό ψωμάκι , δοξολογούν τον Πλάστη τους …
Έμεινα άφωνη να τα κοιτάζω . Την μάνα μου την καλόψυχη , την σπλαχνική , που συμπόνεσε ακόμη και τα σπουργίτια. Εγώ δεν σκέφτηκα ποτέ να ταΐσω τα σπουργίτια και μάλιστα επί σταθερής βάσης . Ναι, να φροντίσουμε αδέσποτα σκυλιά γατιά , λίγα ψίχουλα τον χειμώνα , αλλά κάτι τέτοιο δεν πέρασε ποτέ από το μυαλό μου . Σκέφτηκα για πολλοστή φορά ότι την αξιοσύνη της μάνας μας δεν μπορέσαμε να την φτάσουμε ποτέ κανένα της παιδί …
Τα σπουργίτια συνέχισαν τον χορό και το τραγούδι στον φούρνο της μικρής μας αυλής, που χώρεσε αλήθεια τόσες όμορφες στιγμές, τόσες οικογενειακές χαρές ! Τώρα τα πουλιά πέταξαν μακριά απ΄ τη φωλιά , έκτισαν τις δικές τους φωλιές . Όμως το τραγούδι δεν σταμάτησε ποτέ , γιατί τώρα το πατρικό μου σπίτι φιλοξενεί άλλα πουλιά, τα σπουργίτια της γειτονιάς !
Παρατήρησα ένα σπουργίτι. Στεκόταν φρουρός στα κεραμίδια του σπιτιού, καθώς τα άλλα σπουργιτάκια γλεντούσαν τρώγοντας . Κοίτα τώρα σοφία και οργάνωση αν και πουλιά , σκέφτηκα , έχουν και φρουρό ασφαλείας !
Είπα στα εγγόνια μου , το και το.
Να πάμε να τα γυρίσω βίντεο , είπε ένας εγγονός μου.
Χαμογέλασα. Άλλη γενιά, άλλα έθιμα . Να πάμε μια μέρα …Οι μέρες πέρασαν , σβήστηκαν στο πέρασμα του χρόνου .
Αρχές Αυγούστου η μάνα μας αρρώστησε . Βεβαίως θυμηθήκαμε τα σπουργίτια της . Επί το έργον. Το καθήκον μας καλεί . Έτσι ακριβώς όπως έκανε κι εκείνη πριν πέσει στο κρεβάτι. Βάλαμε ψωμί στον φούρνο ξανά και ξανά … και πάλι και αύριο και μεθαύριο…όμως τα σπουργίτια δεν ματαφάνηκαν. Τα περιμέναμε . Λέγαμε . Σήμερα δεν μπορεί , θα έρθουν να φάνε . Έχει τόσες μέρες που…
Στις 11 Αυγούστου η μάνα μας ζήτησε να την καθίσουμε λίγο στην αυλή. Καθίσαμε τα αδέλφια δίπλα της . Όπως τον παλιό καλό καιρό που καθόμασταν παιδάκια στην ποδιά της να μας πει παραμύθια . Θυμηθήκαμε τα σπουργίτια . Σχολιάσαμε : Ακόμη και τα σπουργίτια κατάλαβαν ότι η μαστόρισσα τους αρρώστησε γιατί δεν έρχονται πια , αν και καθημερινά βάζουμε ψωμί.
Η μάνα μας κούνησε συγκαταβατικά το κεφάλι της .
– Όχι, δεν είναι γι αυτό που δεν έρχονται, λάθος κάνετε .
-Εμ γιατί;
=Είναι δεκαπενταύγουστος , μεγάλη νηστεία. Τα σπουργίτια δεν τρώνε …
-Έλα ρε μάνα τώρα που… Γελάσαμε αυθόρμητα . Απίστευτα πράγματα. Τι λες τώρα;
-Σωστά σας λέω . Έτσι είναι . Τα σπουργίτια νηστεύουν.
-Έλα τώρα ρε μάνα , αντέτεινα , πώς ξέρουν τώρα τα πουλιά ότι είναι δεκαπενταύγουστος και θα πρέπει να νηστέψουν;
-Είναι πολύ έξυπνα πουλιά , έχουν χάρισμα από τον Θεό.
Κοιτάξαμε ο ένας τον άλλο χαμογελώντας, ως συνένοχοι. Ναι τώρα που…
Η μάνα μας κατάλαβε τη σκέψη μας . Πω πω.
-Να σας το αποδείξω για να πειστείτε .
Ξαναγέλασα. Θυμήθηκα τα Μαθηματικά στο Δημοτικό της γενιάς μου , στο Δημόσιο σχολείο της αριστείας , που στην Τρίτη Δημοτικού μας μάθαιναν αυτή την βασική αρχή : Τα δεδομένα, το ζητούμενο, η απόδειξη . Να τώρα η μάνα μου που μόνη της θέτει επί τάπητος την απόδειξη.
Ήλθε ακόμη στο μυαλό μου μια χρονιά, που όντας νεαρή δασκάλα πήγα στο χωριό καταγωγής της μάνας μου να δουλέψω στις εκλογές. Με πλησίασε ο μουκτάρης του χωριού , παλιός συμμαθητής της μάνας μου . Μου τόνισε πόσο έξυπνη μαθήτρια ήταν ειδικά στα Μαθηματικά . Τόσο, που πηδώντας από τάξη σε τάξη , σε τρία χρόνια τελείωσε την Ε΄ Δημοτικού ! Ήταν οι χρυσοί καιροί που τα προικισμένα παιδιά άνοιγαν τον δρόμο ! Και τότε , ο παππούς την έβγαλε από το σχολείο , για να βοηθά στα χωράφια . Τρεις μήνες τον θερμοπαρακαλούσε ο δάσκαλος να στείλει το παιδί πίσω στο σχολείο… Η μάνα μας, ποτέ δεν μας είπε αυτή την ιστορία .
Να την τώρα τη μάνα μας με το τετράγωνο μυαλό που θα μας το αποδείξει κιόλας . Χαμογελάσαμε ξανά σαν άπιστος Θωμάς . Αν είναι δυνατόν τώρα τα σπουργίτια να νηστεύουν για τον δεκαπενταύγουστο.
Κοιτάξτε ξανάπε η μάνα μας ήρεμα , γαλήνια , με μισοσβησμένη φωνή : Θα το δείτε . Τα σπουργίτια θα ξανάρθουν στο σπίτι μας στις 15 Αυγούστου , που τελειώνει η νηστεία . Θα΄ρθουν για το τραπέζι του δεκαπενταυγούστου , πρόσθεσε χαμογελώντας .
Κλείσαμε το στόμα μας , τα παιδιά της , οι «πολύξεροι» εκπαιδευτικοί . Να το πιστέψουμε ; Μα είναι δυνατόν;
Θυμήθηκα μια ιστορία που διάβασα για τον Γέροντα Παΐσιο , που έμενε νηστικός σχεδόν όλο τον δεκαπενταύγουστο , τιμώντας έτσι τη μνήμη της Παναγίας . Τόσο μεγάλη νηστεία είναι .
-Ναι , είπε ξανά η μάνα μας . Τόσο μεγάλη νηστεία είναι . Για την Παναγία μας .
Τ΄ ασημένια της μαλλιά, το ρυτιδιασμένο της πρόσωπο, τα ροζιασμένα της χέρια , η σοφία των 90 της χρόνων , οι πικρές εμπειρίες της χηρείας από τη νιότη της , το ξεκάθαρο βλέμμα της , η γαλήνια μορφή της , δεν μας αφήνουν να συνεχίσουμε άλλο .
Είναι τόσο σίγουρη γι αυτό που λέει . Κι άλλο τόσο εμείς ότι δεν είναι δυνατόν να… όμως δεν τολμούμε να συνεχίσουμε άλλο. Σεβόμαστε τη μάνα μας. Είναι άρρωστη. Φεύγει; Πλήρης ημερών . Μια θλίψη μας πλακώνει.
Πού είναι κι αυτά τα σπουργίτια να μας δώσουν λίγη χαρά ; Πού χάθηκαν ;
Οι μέρες πέρασαν ξανά. Το ψωμί στον φούρνο δεν έλειψε . Περίμενε κι αυτό τους πεινασμένους φτερωτούς φίλους της γειτονιάς . Όμως τα σπουργίτια δεν πάτησαν το πόδι τους .
Ξημέρωσε δεκαπενταύγουστος . Κατά το μεσημέρι τα σπουργιτάκια άρχισαν να καταφθάνουν το ένα πίσω από το άλλο στον φούρνο της μάνας μας . Η μικρή μας αυλή γέμισε κελαηδήματα , τραγούδια και χαρές . Μα ήταν δυνατόν; Σωστά έβλεπαν τα μάτια μας ;
– Να τα , είπε η μάνα μας χαμογελώντας . Ήλθαν για το τραπέζι του δεκαπενταυγούστου , μετά από τόση νηστεία για την Παναγία μας . Είδατε που σας έλεγα ;
Βάλτε ψωμί για τα πουλιά !
Τα σπουργίτια του δεκαπενταυγούστου φτερούγιζαν όλο χαρά με τα μικρά τους φτεράκια , τσιμπολογούσαν το φτωχικό τους φαγητό και δοξολογούσαν ευχαριστώντας τον Πλάστη τους.
Γλεντούσαν για τη ζωή, για το ψωμί, τιμούσαν την Παναγία μας κι ευχαριστούσαν τη γριά μάνα μας για το τραπέζι του δεκαπενταυγούστου !
Τα σπουργίτια του δεκαπενταυγούστου !
* Τέως Επιθεωρήτρια Δημοτικής Εκπαίδευσης Κύπρου
