Το έμβρυο στην ορθόδοξη πίστη.

Ἀναστάσα δὲ Μαριὰμ ἐν ταῖς ἡμέραις ταύταις ἐπορεύθη εἰς τὴν ὀρεινὴν μετὰ σπουδῆς, εἰς πόλιν Ἰούδα, καὶ εἰσῆλθεν εἰς τὸν οἶκον Ζαχαρίου, καὶ ἠσπάσατο τήν Ἐλισάβετ, καὶ ἐγένετο ὡς ἤκουσεν ἡ Ἐλισάβετ τὸν ἀσπασμὸν τῆς Μαρίας, ἐσκίρτησε τὸ βρέφος ἐν τῇ κοιλία αὐτῆς, καὶ ἐπλήσθη Πνεύματος Ἁγίου ἡ Ἐλισάβετ, καὶ ἀνεφώνησε φωνὴ μεγάλη, καὶ εἶπεν, Εὐλογημένη σὺ ἐν γυναιξί, καὶ εὐλογημένος ὁ καρπὸς τῆς κοιλίας σου, καὶ πόθεν μοὶ τοῦτο, ἵνα ἔλθῃ ἡ μήτηρ τοῦ Κυρίου μου πρὸς με; ἰδοὺ γάρ, ὡς ἐγένετο ἡ φωνὴ τοῦ ἀσπασμοῦ σου εἰς τὰ ὤτά μου, ἐσκίρτησεν ἐν ἀγαλλιάσει τὸ βρέφος ἐν τῇ κοιλία μου, καὶ μακαρία ἡ πιστεύσασα, ὅτι ἔσται τελείωσις τοὶς λελαλημένοις αὐτὴ παρὰ Κυρίου.Λουκ. 1, 39-44

Έμβρυο και ορθόδοξη πίστη. Ποια είναι η θέση της χριστιανικής πίστης για τα έμβρυα.
Ο Αύγουστος είναι ένας μήνας που στην Ελλάδα, ανεξάρτητα με τις πεποιθήσεις και τα πιστεύω του κάθε ενός μας, είναι αφιερωμένος στο πρόσωπο της Παναγίας. Όλο το πρώτο μισό του μήνα με τις ακολουθίες των παρακλήσεων και κυρίως με την εμβληματική ημέρα Του Δεκαπενταύγουστου καθορίζεται από το πρόσωπο εκείνο που κατά τη χριστιανική παράδοση έμελλε να είναι ο άνθρωπος που έδωσε Σώμα στο Θεάνθρωπο Χριστό και οδήγησε καθοριστικά το ανθρώπινο γένος στη σωτηρία.

Ανεξάρτητα λοιπόν, από τη θέση που παίρνει κανείς σε θέματα πίστεως, μια που όλοι πλέον έχουν την τάση να εκφέρουν τη γνώμη τους, ας δούμε σε σχέση με το πρόσωπο της Παναγίας ποια είναι η θέση της χριστιανικής πίστης για τα έμβρυα. Τα έμβρυα που η σύγχρονη επιστήμη με πολλούς τρόπους χρησιμοποιεί και πολλές φορές κακοποιεί.

Έμβρυα στα ψυγεία αναπαραγωγικών μονάδων.
Γνωρίζουμε πολύ καλά ότι αυτή τη στιγμή πολλά έμβρυα βρίσκονται στα ψυγεία αναπαραγωγικών μονάδων και μάλιστα για λόγους σκοπιμότητας και κέρδους πληρώνουν κάποια ενοίκια εκείνοι οι οποίοι τα έχουν αποθηκεύσει. Κάποια από τα έμβρυα αυτά θα χρησιμοποιηθούν στη διαδικασία εξωσωματικής γονιμοποίησης. Κάποια από τα έμβρυα αυτά δεν θα χρησιμοποιηθούν γιατί οι ίδιοι οι γονείς πέτυχαν αυτό το οποίο επεδίωκαν και τίθεται το ζήτημα της περαιτέρω διατήρησής τους. Σύμφωνα με το νόμο τα έμβρυα αυτά θα χρησιμοποιηθούν για πειραματικούς σκοπούς ή και θα καταστραφούν εάν οι γονείς τους δεν επιθυμούν την περαιτέρω χρήση τους. Αλλά και πολλά είναι εκείνα τα έμβρυα, τα οποία χρησιμοποιούνται σε αποτυχημένες απόπειρες απόκτησης παιδιών από τους γονείς τους και είναι συνηθισμένο το φαινόμενο μετά από πολλές αποτυχημένες προσπάθειες χρήσης των εμβρύων και εμφύτευσή τους στη μήτρα άλλες φορές να επέρχεται το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα και άλλες φορές με απογοήτευση να εγκαταλείπεται η προσπάθεια.

Τα έμβρυα στη συνείδηση πολλών ανθρώπων δεν είναι παρά κύτταρα, τα οποία αποτελούν γενετικό υλικό και τα οποία μόνο όταν αρχίσουν να αναπτύσσονται μέσα στη μήτρα των μητέρων τους είναι πλέον οντότητες που θα μπορούσαν να θεωρηθούν άνθρωποι. Για κάποιους άλλους, ακόμα και τα αναπτυσσόμενα στη μήτρα έμβρυα δεν αποτελούν ανθρώπους γι’ αυτό και πολύ εύκολα με τη διαδικασία της έκτρωσης καταστρέφονται και αποβάλλονται. Και θα θυμόμαστε βέβαια όλοι ότι έμβρυα κατά παραγγελία χρησιμοποιούνται για πειραματικούς σκοπούς στη δημιουργία των εμβολίων και άλλων φαρμάκων.

Έμβρυο και ορθόδοξη πίστη. Η θέση του εμβρύου έχει μια ιδιαίτερη αξία. Ένα Ευαγγέλιο από τη Μικρή Παράκληση.

Βέβαια, έχουμε πειστεί όλοι ότι τα περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων στις μέρες μας δεν είναι παρά κούφια λόγια, μια που πολλοί άνθρωποι, μικρά παιδιά αλλά και μεγαλύτεροι γίνονται θύματα βομβαρδισμών, πολεμικών επιχειρήσεων, αλλά και εκμετάλλευσης από τους συνανθρώπους τους. Ίσως σε κάποιες πιο ρομαντικές εποχές. η επίκληση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων να ήταν πιο αποτελεσματική. Κάτι τέτοιο όμως, στην εποχή που ζούμε όλοι συνειδητοποιούμε ότι δεν έχει μεγάλη αξία.

Για τη χριστιανική πίστη, όμως η θέση του εμβρύου έχει μια ιδιαίτερη αξία. Κατά τη διάρκεια των παρακλήσεων διαβάζεται στη Μικρή Παράκληση ένα Ευαγγέλιο που σχετίζεται με τα γεγονότα που ακολούθησαν την σύλληψη κατά τον Ευαγγελισμό του Ιησού. Αμέσως λοιπόν, μετά τη σύλληψη η Παναγία, έχοντας το Έμβρυο Ιησού λίγων ημερών στην κοιλιά της, σπεύδει προς την συγγενή της, την εξαδέλφη της Ελισάβετ που βρίσκεται σε ένα χωριό που ονομάζεται Ορεινή για να τη συναντήσει και να της πει τα νέα. Πριν προλάβει όμως να πει πολλά πράγματα η Παναγία, φωτισμένη από το πνεύμα του Θεού η Ελισάβετ την αποκαλεί μητέρα του Κυρίου της. Ο Κύριος, ο οποίος είναι ένα έμβρυο λίγων ημερών για την Ελισάβετ και φυσικά για το Πνεύμα του Θεού, είναι ήδη εκείνος ο οποίος θα κυριαρχήσει στη ζωή και τη σωτηρία των ανθρώπων. Η αντιμετώπιση του εμβρύου από πλευράς της Ελισάβετ γίνεται σαν το έμβρυο να είναι ήδη ένας ολοκληρωμένος άνθρωπος και σε κάθε περίπτωση είναι ο Κύριος, ο οποίος με θαυματουργικό τρόπο αναπτύσσεται μέσα στην κοιλιά της συγγενούς της.

Είναι λοιπόν το έμβρυο μια οντότητα την οποία προσκυνά και την οποία προσφωνεί Κύριο και αυτή η αποδοχή και η προσκύνηση συμπληρώνεται από ένα ακόμη θαυμαστό γεγονός που αφορά την ύπαρξη ενός εμβρύου. Η Ελισάβετ είναι έγκυος στον Ιωάννη τον Βαπτιστή, ο οποίος είναι μερικούς μήνες μεγαλύτερος σε ηλικία από τον εξάδελφό του, τον Ιησού. Τη στιγμή εκείνη λοιπόν που η Παναγία προσεγγίζει την Ελισάβετ, το έμβρυο Ιωάννης αντιλαμβανόμενο την ύπαρξη του εμβρύου Ιησού, αρχίζει με το δικό του ιδιαίτερο τρόπο χοροπηδώντας μέσα στην κοιλιά της μητέρας του να δηλώνει την προσκύνηση του προς τον Κύριό του.

Τα δύο έμβρυα επικοινωνούν με τρόπο θαυμαστό, αντιλαμβάνονται το ένα την παρουσία του άλλου και αποδεικνύουν σε όλους τους πιστούς χριστιανούς ότι δεν είναι μια συγκέντρωση κυττάρων αλλά δύο προσωπικότητες, οι οποίες απλώς βρίσκονται στη διαδικασία της ανάπτυξης μέσα στην κοιλιά της μητέρας τους.

Την αλήθεια αυτή, το ότι δηλαδή το έμβρυο Ιησούς εξ άκρας συλλήψεως από τη στιγμή δηλαδή που γίνεται η σύλληψη μέσα στη μήτρα της Παναγίας είναι Θεός και άνθρωπος, εκφράζει κατά τον πιο πανηγυρικό τρόπο η τέταρτη Οικουμενική Σύνοδος, η οποία συγκλήθηκε στην Χαλκηδόνα το 451 μετά Χριστόν και η οποία ορίζει ξεκάθαρα ότι ο Κύριος είναι τέλειος Θεός και τέλειος άνθρωπος από τη στιγμή της σύλληψης του. Είναι δηλαδή ένα έμβρυο το οποίο φέρει όλα τα χαρακτηριστικά του Θεανθρώπου από τη στιγμή που συλλαμβάνεται μέσα στην κοιλιά της Παναγίας.

Έμβρυο και ορθόδοξη πίστη. Το έμβρυο από τη στιγμή της σύλληψης του είναι ένας άνθρωπος .
Τι σημαίνουν όλα αυτά σε σχέση με την θέση της ορθόδοξης χριστιανικής πίστης απέναντι στην οντότητα ενός εμβρύου: Το έμβρυο από τη στιγμή της σύλληψης του είναι ένας άνθρωπος που μπορεί βιολογικά να αναπτύσσεται σταδιακά, αλλά στην πραγματικότητα έχει όλα τα χαρακτηριστικά, την αιώνια ψυχή και την καταβολή του σώματος και θα πρέπει να το αντιμετωπίζουμε σαν ένα αξιοσέβαστο άνθρωπο. Είναι ένα πρόσωπο το οποίο έχει όλα τα ανθρώπινα δικαιώματα που έχει ο καθένας από μας και το οποίο είναι προορισμένο να μεγαλώσει, να περάσει μέσα από τον κόσμο και να αφήσει το δικό του στίγμα μέχρι τη στιγμή εκείνη που απερχόμενο θα προσδοκά όπως όλοι οι χριστιανοί τη Δευτέρα παρουσία και την τελική κρίση του Θεού.

Αν εμείς οι άνθρωποι παρασυρμένοι από την βιολογική του κατάσταση ή και από το μέγεθος του του συμπεριφερόμαστε με έναν τρόπο βίαιο και βάναυσο θα πρέπει να χρεωθούμε ότι συμπεριφερόμαστε κατ’ αυτό τον τρόπο σε έναν άνθρωπο με πλήρη χαρακτηριστικά και πλήρη δικαιώματα. Δεν ξέρω πόσο πολύ πιστεύουμε πραγματικά στο Θεό, αλλά όλοι εμείς που αυτές τις ημέρες προσκυνήσαμε την εικόνα της Παναγίας θα πρέπει να προβληματιστούμε πάρα πολύ εάν και κατά πόσο στη ζωή μας είμαστε συνειδητά ταγμένοι στην προστασία των εμβρύων και στο συμβιβασμό της ύπαρξής τους. Γιατί αν κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει, τότε βέβαια κατά παράδοση είμαστε προσκυνητές κατ’ ουσίαν, όμως είμαστε αρνητές του μηνύματος που κομίζει η Παναγία σε εμάς και κατά συνέπεια και της ίδια της Θεοτόκου.

Ν. Παναγιωτόπουλος – Καρδιολόγος
cardiodoctor.gr

Σεμνό ντύσιμο και Αγία Γραφή

 Η ενδυμασία, το πώς ντυνόμαστε, δεν μπορεί να νοηθεί ανεξάρτητα από τον λόγο και τις εντολές του Θεού. Καθετί στην ζωή του Χριστιανού σχετίζεται με το θέλημα του Θεού, γι’ αυτό και πρέπει να μελετάμε αδιάκοπα την Αγία Γραφή και τους Πατέρες της Εκκλησίας, ώστε να μαθαίνουμε την αλήθεια και να μην ενεργούμε με βάση το τί νομίζουν ο κόσμος και η κοινωνία, αλλά με βάση την διδασκαλία του Χριστού.

Όπως όλοι γνωρίζουμε, ο Θεός έπλασε τους πρώτους ανθρώπους, τον Αδάμ και την Εύα, χωρίς ρούχα, γυμνούς. Έτσι, αντίστοιχα, γεννιέται κάθε άνθρωπος από την κοιλιά της μητέρας του. Δυστυχώς η αγνότητα, που είχαν οι Πρωτόπλαστοι στον Παράδεισο, έσβησε, η αμαρτία μπήκε στην ζωή των ανθρώπων και οι άνθρωποι βρέθηκαν αλλοιωμένοι έξω από τον Παράδεισο.

Ωστόσο, ο Θεός έκανε ένα δώρο στους ανθρώπους, πριν τους απομακρύνει από τον κήπο της Εδέμ, τους έδωσε ρούχα, τους έντυσε! Τα ρούχα είναι το πρώτο εφόδιο, το οποίο δίνει ο Θεός στον άνθρωπο, για την ζωή έξω από τον Παράδεισο.

Συνεπώς, είναι θέλημα Θεού να φοράμε ρούχα και να κρύβουμε το σώμα μας. Και ας προσέξουμε την λεπτομέρεια του ιερού κειμένου: «Και ἐποίησε Κύριος ὁ Θεός τῷ Ἀδάμ καί τῇ γυναικί αὐτοῦ χιτῶνας δερματίνους καί ἐνέδυσεν αὐτούς.» (Γέν. 3,21). Τους έντυσε με δερμάτινους χιτώνες, ολόσωμα ρούχα από δέρμα. Και ο δερμάτινος χιτώνας έχει την ιδιότητα να είναι αδιαφανής και να μην κολλάει πάνω στο σώμα. Έτσι βλέπουμε την διπλή ιδιότητα του (σεμνού) ρούχου: κρύβει την θέα του σώματος, την επιφάνεια του δέρματος, αλλά και τον όγκο, τις καμπύλες του σώματος.

Αντίστοιχα, αν κάποιο ρούχο σκεπάζει το σώμα, αλλά είναι φτιαγμένο από ημιδιαφανές ύφασμα, δεν είναι σεμνό, αλλά προκλητικό. Ομοίως, αν ένα ρούχο κολλάει, εφαρμόζει πλήρως στο σώμα (κολάν), πάλι είναι προκλητικό, διότι το ανθρώπινο σώμα είναι τρισδιάστατο! Δεν προκαλεί μόνο το δέρμα, αλλά προκαλούν και οι καμπύλες του σώματος.

Στην συνέχεια, πάλι στο βιβλίο της Γενέσεως, βλέπουμε ότι η γύμνια του σώματος συνδέεται με τον εξευτελισμό του ανθρώπου, την ντροπή. Στην εδάφιο 9,21 ο Νώε μέθυσε και καθώς έχασε τον έλεγχο του εαυτού του, έβγαλε τα ρούχα του και γυμνώθηκε. Οι ενάρετοι γιοι του, ο Σημ και ο Ιάφεθ, προκειμένου να ντύσουν τον πατέρα τους, χωρίς να δουν την γύμνια του, κινήθηκαν με βήματα πίσω (ἐπορεύθησαν ὀπισθοφανῶς) και κατάφεραν να τον σκεπάσουν, χωρίς να τον δουν γυμνό.

Σε πολλά άλλα σημεία της Παλαιάς Διαθήκης η γυμνότητα του σώματος περιγράφεται με μελανά χρώματα, όπως "ατιμία" (Ιερ. 13,26), "ασχημοσύνη" (Έξ. 20,26) και "αισχύνη" (Ησ. 47,3, Ιεζ. 23,29 και Ναούμ 3,5). Το ίδιο βλέπουμε και στην Αποκάλυψη, στην Καινή Διαθήκη, σε φράσεις όπως «καὶ μὴ φανερωθῇ ἡ αἰσχύνη τῆς γυμνότητός σου» (Αποκ. 3,18) και «ἵνα μή γυμνός περιπατῇ καὶ βλέπωσι τήν ἀσχημοσύνην αὐτοῦ» (Αποκ. 16,15).

Ως εδώ είδαμε το θέμα του σεμνού ντυσίματος γενικά στην ζωή των ανθρώπων, ανεξάρτητα από την ιδιωτική ή δημόσια ζωή τους. Υπάρχουν, όμως, και ιδιαίτερες διατάξεις στην Βίβλο, όπου προσδιορίζεται το ντύσιμο στον χώρο της λατρείας του Θεού. Για παράδειγμα, ο Θεός δίνει εντολή για το τί θα φορούν οι ιερείς και ο αρχιερέας, για να είναι σεμνοί. Θα φορούν ποδήρη χιτώνα, δηλαδή χιτώνα που θα φτάνει σχεδόν μέχρι το πάτωμα (Έξ. 28,4 και 28,27) και ταυτόχρονα από μέσα θα φορούν "περισκελές", δηλαδή εσώρουχο, σορτσάκι μέχρι τα γόνατα «καὶ ποιήσεις αὐτοῖς περισκελῆ λινᾶ καλύψαι ἀσχημοσύνην χρωτὸς αὐτῶν· ἀπὸ ὀσφύος ἕως μηρῶν ἔσται» (Έξ. 28,38 και Λευιτ. 16,4).

Το στοιχείο του ποδήρους χιτώνα είναι σταθερό και στον κόσμο της Καινής Διαθήκης. Χιτώνα ποδήρη και χειριδωτό (με μανίκια) φορούσε ο ίδιος ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός, όπως φαίνεται στις αρχαιότερες χριστιανικές τοιχογραφίες, αλλά και στην Αποκάλυψη, όπου ο Κύριος εμφανίζεται στον Ευαγγελιστή Ιωάννη φορώντας ποδήρη (Αποκ. 1,13).

Αυτή η παράδοση διατηρήθηκε μέχρι σήμερα στην Ορθόδοξη Εκκλησία μας, όπου οι κληρικοί και οι μοναχοί φορούν το ζωστικό (ή αντερί), το οποίο είναι εξέλιξη αυτού του αρχαίου χιτώνα. Επιπλέον, στην λατρευτική ζωή προστίθεται και το στιχάριο, το οποίο είναι επίσης ένας ολόσωμος χιτώνας.

Για να εμβαθύνουμε περισσότερο στην έννοια του σεμνού ντυσίματος, θα δούμε επιπλέον εδάφια από την Καινή Διαθήκη. Κατ' αρχάς, βλέπουμε ότι η σεμνή ενδυμασία ισχύει και για άνδρες και για γυναίκες, ιδίως όταν είμαστε ενώπιον του Θεού. Ο απόστολος Πέτρος, σε ένα περιστατικό μετά την ανάσταση του Κυρίου, ψάρευε με την βάρκα στην θάλασσα και είχε βγάλει τον χιτώνα του (επενδύτη, Ιω. 21,7). Μόλις συνειδητοποίησε ότι ο αναστάς Ιησούς στεκόταν στην ακρογιαλιά και περίμενε τους ψαράδες-μαθητές Του, φόρεσε αμέσως το ρούχο του και ντυμένος κολύμπησε μέχρι την αμμουδιά, για να μη σταθεί ημίγυμνος μπροστά στον Χριστό!

Σε άλλα σημεία, βλέπουμε τους Αποστόλους να συμβουλεύουν τις γυναίκες να έχουν σεμνό και σοβαρό ντύσιμο και να αποφεύγουν την επιτηδευμένη κόμμωση, τα χρυσά κοσμήματα και τα πολυτελή ρούχα (Α' Πέτρ. 3,9 και Α' Τιμ. 2,9). Ιδίως στην λατρεία του Θεού ( Α' Κορ. 11,5), ο Απόστολος Παύλος ορίζει ότι η γυναίκα πρέπει να φοράει κάλυμμα στο κεφάλι της.

Συνεπώς, είναι θέλημα και εντολή του Θεού να ντυνόμαστε σεμνά και μέσω της σεμνής εμφάνισης να εμπνέουμε ιεροπρέπεια, αγνότητα και σοβαρότητα. Αυτά τα στοιχεία, σε συνδυασμό βέβαια και με την καθαρότητα της ψυχής, είναι απαραίτητα σε κάθε Χριστιανό, υποχρεωτικά και όχι προαιρετικά.

Η αντίθετη κατάσταση, που κυριάρχησε στην εποχή μας, με την "ξαφνική" αλλαγή της μόδας από το 1990 και έπειτα, δηλαδή το προκλητικό έως και πρόστυχο ντύσιμο, είναι αμαρτία ή και ασέβεια. Αμαρτία είναι όταν βρισκόμαστε εκτός του Ιερού Ναού, εκτός της λατρείας του Θεού, και ασέβεια (δηλαδή ακόμη πιο βαριά αμαρτία), όταν είμαστε μέσα στην Εκκλησία. Και αυτό που διαπιστώνουμε συνέχεια είναι ότι η χριστιανική μας συνείδηση ισοπεδώθηκε, δεν είμαστε σε θέση να καταλάβουμε ότι το άσεμνο ντύσιμο είναι αμαρτία, είναι σκάνδαλο.

Τί είπε, ωστόσο, ο Χριστός για τα σκάνδαλα; Δυστυχώς τα σκάνδαλα θα συμβαίνουν, αλλά αλίμονο στον άνθρωπο που προκαλεί το σκάνδαλο! «Οὐαί τῷ κόσμῳ ἀπό τῶν σκανδάλων· ἀνάγκη γάρ ἐστιν ἐλθεῖν τά σκάνδαλα· πλήν οὐαὶ τῷ ἀνθρώπῳ ἐκείνῳ δι᾿ οὗ τό σκάνδαλον ἔρχεται.» (Μτ. 18,7 και Λκ. 17,1).

Το ότι μας αγαπάει ο Χριστός και μας έπλασε ελεύθερους δεν σημαίνει ότι πρέπει να κάνουμε ό,τι θέλουμε και να παίζουμε με την αμαρτία. Η εξουσία, που έχουμε από τον Θεό, δεν πρέπει να γίνεται αφορμή να σκανδαλίζουμε άλλους ανθρώπους (Α' Κορ. 8,9). Ούτε με πρόσχημα την ελευθερία να κάνουμε το κακό (Α' Πέτρ. 2,16).

Κλείνουμε αυτήν την αναφορά στο σεμνό ντύσιμο, με την υπενθύμιση ότι ο Χριστός είναι αγάπη, αλλά είναι και δίκαιος. Και ο ίδιος είπε: "Αν δεν μετανοήσετε, θα καταστραφείτε", «ἐάν μή μετανοήσητε, πάντες ὁμοίως ἀπολεῖσθε» (Λκ. 13,5). Να μετανοήσουμε, αδελφοί μου, να διορθώσουμε την ζωή μας και να γίνουμε όπως μας θέλει ο Χριστός.

π. Διονύσιος Κατσούλης, Εφημέριος Ι.Ν. Αγίας Παρασκευής Ν. Σμύρνης

«Εἰς ἀεί»

Η βέρα, ο κυκλικός χρυσός κρίκος, είναι στην παράδοση της Εκκλησίας και του ελληνικού κόσμου περισσότερο από ένα σύμβολο κοινωνικής συμβίωσης, είναι σημείο αοράτου δέσμευσης. Εντός της, εκεί όπου το μάτι δεν συναντά παρά η αφή, χαρασσόταν παλαιότερα μια λέξη σχεδόν ξεχασμένη σήμερα: «εἰς ἀεί». Μια φράση απλή, αλλά με την πυκνότητα αιώνων.

Η λέξη «ἀεί», ήδη από τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη, δηλώνει το άχρονο, αυτό που δεν κατατρώγεται από τη φθορά του χρόνου. Ο Αριστοτέλης θα μιλήσει για το «ἀεί ὄν», το οποίο μένει αμετάβλητο, σε αντίθεση με το γίγνεσθαι που αλλοιώνεται. Όταν χαράσσεται «εἰς ἀεί» στη βέρα, η ένωση δύο προσώπων τοποθετείται σε εκείνο το πεδίο όπου ο χρόνος δεν είναι πια διαδοχή στιγμών, αλλά κύκλος χωρίς αρχή και τέλος. Το ίδιο το σχήμα του δαχτυλιδιού, ατέρμονο, γίνεται εικόνα της λέξης που το εσωτερικό του σώζει.

Η Εκκλησία, στη μυσταγωγία του γάμου, δεν μιλά για μια ένωση κοινωνικού χαρακτήρα μόνο, αλλά για τη μετάβαση από το πρόσκαιρο στο εσχατολογικό. Η φράση «καὶ ἔσονται οἱ δύο εἰς σάρκα μίαν» (Γεν. 2,24· Ματθ. 19,5) συνδέεται άμεσα με την εμπειρία του «εἰς ἀεί». Διότι το «μία σάρξ» δεν είναι απλώς βιολογική ενότητα, αλλά μετοχή στην αιωνιότητα της σχέσης. Έτσι το «εἰς ἀεί» λειτουργεί ως συμπύκνωση όλης της θεολογίας του γάμου: η αγάπη δεν είναι στιγμιαία, ούτε εξαντλείται στην ιστορικότητα, αλλά εκτείνεται «εἰς τὸν αἰῶνα τοῦ αἰῶνος».

Στην πατερική γραμματεία η λέξη επανέρχεται συνεχώς. Ο Γρηγόριος ο Θεολόγος μιλά για την αγάπη ως «τὸ ἀεί καλόν», ενώ ο Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής βλέπει στην ένωση ανδρός και γυναικός «εἰκόνα τῆς ἀεί μένουσας ἑνώσεως Χριστοῦ καὶ Ἐκκλησίας». Εδώ η βέρα παύει να είναι ένα απλό κοινωνικό σήμα και γίνεται εικονισμός της αιώνιας ἐκκλησιολογικής σχέσεως.

Σήμερα, η φράση έχει λησμονηθεί. Οι περισσότεροι χαράζουν απλώς ονόματα και ημερομηνίες, σημεία χρονολογικής μνήμης που εύκολα φθείρονται. Η μνήμη έγινε χρονική καταγραφή, όχι εσχατολογική μαρτυρία. Έτσι η λέξη «εἰς ἀεί» μοιάζει ξένη, σαν να ανήκει σε έναν πολιτισμό που ακόμη μπορούσε να μιλήσει για αιωνιότητα χωρίς ειρωνεία.

Όμως ακριβώς εδώ βρίσκεται η επικαιρότητά της. Το «εἰς ἀεί» δεν είναι ρομαντική υπερβολή, αλλά αντίσταση στον χρόνο που φθείρει. Είναι η χαραγμένη υπόσχεση ότι η αγάπη δεν θα εγκλωβιστεί σε μία βιολογική φθορά, αλλά θα ανοιχθεί σε μια μνήμη άφθαρτη, «ὅπου οὐκ ἔστι πόνος οὐ λύπη, ἀλλὰ ζωὴ ἀτελεύτητος». Η βέρα με το «εἰς ἀεί» γίνεται έτσι μικρή εσχατολογική λειτουργία, καθημερινό μυστήριο που υπενθυμίζει ότι το πεπερασμένο μπορεί να φέρει μέσα του την αιωνιότητα.

Το γεγονός ότι η φράση χάθηκε, δείχνει τη μετάπτωση του γάμου από το πεδίο του «μυστηρίου» στο πεδίο του «συμβολαίου». Το συμβόλαιο αρκείται σε ημερομηνία και ονόματα ενώ το μυστήριο ζητά λέξη ικανή να διαπεράσει τον χρόνο. Και η ελληνική γλώσσα, με τη μονοσύλλαβη βαρύτητα του «ἀεί», είχε δώσει αυτή τη λέξη.

Το «εἰς ἀεί» είναι, λοιπόν, όχι απλώς μια αρχαία συνήθεια, αλλά ένα χαμένο θεολογικό αποτύπωμα. Είναι η μνήμη ενός κόσμου που τολμούσε να θέτει την αγάπη του κάτω από το βλέμμα της αιωνιότητας, και όχι απλώς να την περιορίζει στη χρονική διάρκεια της συμβίωσης. Στην επαναφορά αυτής της φράσης κρύβεται μια μορφή αντίστασης: αντίσταση στην επιτάχυνση, στην λήθη, στην φθορά.

Η βέρα χωρίς το «εἰς ἀεί» είναι απλώς ένας χρυσός κύκλος. Με το «εἰς ἀεί», γίνεται τόπος μνήμης του ατελευτήτου.

Φωτό: Βούλα Παπαϊωάννου, Γάμος τραυματία του Αλβανικού Μετώπου με νοσοκόμα, Αθήνα, 1940 © Μουσείο Μπενάκη - Φωτογραφικά Αρχεία

 Manos Lambrakis

Στον γάμο ή θα σωθείς ή θα χαθείς.

  Σε αρκετούς γάμους, συμβαίνει οι άνθρωποι να προσπαθούν να ζήσουν το όνειρο τους και να ικανοποιήσουν τις επιθυμίες και τις φαντασιώσεις τους σε βάρος του άλλου. 

Σε έναν πνευματικό γάμο όμως, με τη χάρη του Θεού, το ζευγάρι ως μια ενότητα ζωγραφίζει τον Παράδεισο, ζώντας τη Βασιλεία του Θεού από τώρα. Στον γάμο διεκδικούμε τον άλλον καθημερινά, είναι ο συνοδοιπόρος μας για τον Παράδεισο. Είναι το κομμάτι που μας λείπει για να συναρμολογήσουμε έναν καλύτερο εαυτό μέσα από την καλλιέργεια του «εμείς». 

Τα δάκρυα ή το χαμόγελο βγαίνουν στην ουσία από το δικό μου σώμα. Δεν είναι ο γάμος συμβίωση δύο κόσμων, αλλά η ένωση δύο κόσμων προς έναν συγκεκριμένο σκοπό. Δεν έχει σκοπό ο γάμος τη συμπλήρωση κοινωνιολογικών δεδομένων που μας μπόλιασαν από παιδιά.

Στον γάμο ή θα σωθείς ή θα χαθείς. Να γίνεις η ανάπαυση και σκαλοπάτι του άλλου και όχι ο γκρεμός του. Η φράση «να ανοίξετε σπιτικό» αφορά το σπίτι στον Παράδεισο του οποίου η ανοικοδόμηση ξεκινάει από εδώ. Μου δίνεις υλικά που μου λείπουν, σου δίνω υλικά που σου λείπουν και ό,τι χαλάει το φτιάχνουμε μαζί.
Όλα αυτά θέλουν ωριμότητα, αυτογνωσία και συνείδηση…
Λοιπόν; Τα έχεις;

π.Σπυριδων Σκουτής - euxh. gr

Κάποιοι σε αγαπούν...

Κάποιοι σε αγαπούν γι’αυτό που είσαι
καί άλλοι σε αγαπούν γι’αυτό που θέλουν να είσαι.

Κάποιοι σε αγαπούν με την ψυχή τους
καί άλλοι σε αγαπούν όσο τους εξυπηρετείς.

Κάποιοι ανιδιοτελώς σε αγαπούν
καί άλλοι κοροϊδεύουν τον εαυτό τους.

Τελικά ο καθένας φτάνει μέχρι εκεί που μπορεί καί θέλει.

Θεόκτιστος Δικταπανίδης