ΟΙ ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ ΠΙΛΑΤΟΙ...

Υπεύθυνο, καί για τουτο και βασικό, ρόλο στο Πάθος του Κυρίου επαιξεν ό Πόντιος Πιλάτος. Πραίτωρ, αντιπρόσωπος δηλ. του Καίσαρος στην Παλαιστίνη, την εποχή εκείνη, συγκέντρωνε στα χέρια του ολόκληρη τη ρωμαϊκή εξουσία. Βρισκόταν στην κορυφή της πυραμίδας. Στό νεύμα του, έκινουντο Ρωμαίοι καί Ιουδαίοι. Στίς διαταγές του ύπήκουον όλοι. Καί στην κρίσι του υπετάσσοντο άρχοντες καί αρχόμενοι, ξένοι καί εντόπιοι, εχθροί καί φίλοι.

Παρά ταΰτα όμως, στην ύπόθεσι εκείνη πού, κάποιο πρωινό, έφεραν μπροστά του, έδειξε μια ακατανόητη συμπεριφορά. Βρέθηκε μπροστά σ' ένα κατάδικο, καί μάλιστα θανατοποινίτη. Άλλα αυτός δεν έμοιαζε διόλου με όλους τους άλλους, τους τόσους καί τόσους πού συχνά οδηγοϋσαν ενώπιον του. Αυτός είχε κάτι το ηγεμονικό επάνω Του. Το βλέμμα Του ήταν γλυκό καί συμπαθητικό. Το πρόσωπο, κατάστικτο από το αίμα, πρόδιδε αγνό ιδεολόγο. Ή όψις Του, καθημαγμενη καί ταλαιπωρημένη, είχε μία λεπτή ευγένεια, καί μια καλωσύνη. Το σώμα Του δεν είχε τίς αθλητικές διαστάσεις των κακοποιών. Ήταν σώμα λεπτό, αριστοκρατικό. Ενώ ή όλη Του έμφάνισις του έδινε ευθύς αμέσως την έντύπωσι ότι είχε μπροστα του ένα αθώο.

Καί δεν δυσκολεύθηκε πολύ ό Πιλάτος  για να διαπίστωση την αθωότητα του καταδίκου. Εμβριθής αυτός μελετητής του δικαίου της πατρίδος του καί έμπειρος δικαστής όπως ήταν, μετά τίς πρώτες ερωτήσεις καί την πρώτη επαφή, έπείσθη ότι δεν ήταν τυχαίος ό σημερινός δέσμιος. Την εναντίον του κατηγορίαν την βρήκε ασταθή, ποταπή καί χυδαία. Ανεγνώρισε πώς ήταν θύμα των σκληροτράχηλων συμπατριωτών του. Καί ή θανατική Του καταδίκη, αν τελικώς την έπεκύρωνε, έβλεπε πώς θα αποτελούσε καθαρή παρανομία, αδικία,κατάφωρο προσβολή του περί δικαίου συναισθήματος, ατιμία καί περιφρόνησιν εγκληματική του νόμου.


Παρά ταύτα όμως δέν έτόλμησε ν' αντίδραση. Μόλις ή πρώτη του δειλή απόπειρα ν' αθώωση τον Ιησού συνήντησε την πείσμονα άντίδρασι του μαινόμενου όχλου, μόλις έφθασε στ' αυτιά του ή σαφής προειδοποίησι πού έσειε τίς βάσεις του θρόνου του -«ουκ ει φίλος του Καίσαρος»- όταν έφερε στη συγχυσμένη μνήμη του πόσα ή κακουργία των πανούργων φαρισαίων εΐχε στο παρελθόν επιτύχει, τότε καί οι τελευταίοι του δισταγμοί ύπεχώρησαν. Καί ό γενναίος της Ρώμης φάνηκε δειλός. Ό ατρόμητος κατελήφθη από φόβο. Καί σ' αυτόν τον φόβο καί την δειλία καί την σκοπιμότητα, έθυσίασε το δίκαιο, την αλήθεια, την τιμή. Προτίμησε να βράβευση την αδικία, να στραγγαλίση το δίκαιο, να ευλόγηση το ψέμμα, να ύπογράψη την ατιμία, να σπίλωση την τιμή, να προδώση τίς αρχές του, να άτιμάση το λειτούργημα του, προ του ευτελούς συμφέροντος του.

Στούς χρόνους τον Ίησοΰ ζούσε ό Πιλάτος. Μα, όχι! Ζή καί σήμερα. Ζή μέσα στον χαρακτήρα όλων εκείνων πού υπεράνω όλων θέτουν το συμφέρον τους το ωμό. Ζή καί σήμερα ό Πιλάτος, κάτω άπ' τα πρόσωπα όσων δουλεύουν στη σκοπιμότητα, όσων υπηρετούν στην ιδιοτέλεια, όσων γίνονται φίλοι της ανομίας, εχθροί της τιμής.

Ω, ναί! Πιλατοι σύγχρονοι εΐναι  όσοι, κάτω άπ' το βάρος της καθημερινής βιοπάλης, ένοιωσαν ν' άμβλύνωνται μέσα τους οι αξίες της ζωής καί, βλέποντας την πολυποίκιλη κακία να κυβερνά τον κόσμο, συντάχθηκαν με τίς δυνάμεις του κάκου, κι έπρόδωσαν τον μεγάλο τους σκοπό. Εΐναι αυτοί οι ίδιοι δειλοί, κι είναι έτοιμοι καί στους άλλους να κηρύξουν ως σύνθημα της εποχής το «κύττα τή δουλειά σου, μη σε νοιάζη για τους άλλους».

Πιλατοι σύγχρονοι εΐναι όσοι, από λόγους συμφέροντος κι ωφελείας προσωπικής, ανέχονται να ονομάζουν το σκότος φως καί το φως σκότος. Να παραχαράσσουν την αλήθεια, να διαστρεβλώνουν το δίκαιο, να ανατρέπουν την ηθική.

Πιλατοι σύγχρονοι είναι ακόμη όσοι προτιμούν να σιωπούν όταν βλέπουν την αδικία πού προσγίνεται στον άλλο, αρκεί οι ίδιοι να μη θίγωνται, προκειμένου να μη κακοκαρδίσουν τους ισχυρούς της ημέρας.



Πιλατοι σύγχρονοι είναι καί όσοι επαναπαύονται στην ευτυχία καί το χουζοΰρι τους, ενώ δίπλα τους στενάζει ό κόσμος, διαμαρτύρεται ό φτωχός, βασανίζεται ό αδικούμενος.

Πιλατοι σύγχρονοι εΐναι όσοι, ενώ αναγνωρίζουν το δίκαιο του άλλου, δεν το υπερασπίζονται, δεν το ομολογούν, δεν βάζουν το στήθος τους μπροστά στον κίνδυνο, δεν μάχονται για τα ιδανικά. Εΐναι όσοι αποφεύγουν να ελέγξουν τον δυνατό, αν καί εσωτερικώς τον κατακρίνουν, ή τον άρχοντα πού παραβαίνει γραπτούς κι άγραφους νόμους.



Πιλατοι σύγχρονοι εΐναι όσοι μπρος στην θέσι πού κατέχουν θυσιάζουν τα πάντα, προτιμούν ν' αρνηθούν τίς αρχές τους, να τίς καταπατήσουν, να συνθηκολογήσουν με τη συνείόησί τους, να κάνουν αβαρίες, παρά να διακινδυνεύσουν την καριέρα τους, την τακτοποίησί τους, το «βόλεμα» τους.

Πιλατοι σύγχρονοι είναι όσοι δεν χαλοϋν κανενός χατηρι. Με όλους τα έχουνε αυτοί καλά, ενώ κατά βάθος κανέναν δεν συμπαθούν εκτός του εαυτού τους. Είναι όσοι μοιράζουν αφειδώς χαμόγελα με υστεροβουλία. Όσοι μπροστά στον ανώτερο τους σύρονται σαν γλοιώδεις σαλίγγαροι, ενώ μπροστά στους κατωτέρους στέκονται αγέρωχοι, δήθεν άτεγκτοι, αυστηροί.


Πιλατοι σύγχρονοι είναι όσοι κάνουν «στραβά μάτια» στις ηθικές ή άλλες ατασθαλίες των μεγάλων. Όσοι είναι φίλοι των ισχυρών, όσοι άγονται καί φέρονται άπ' τους πολλούς. Εΐναι όσοι μένουν επιφυλακτικοί εμπρός στίς αξίες, πού ενώ κατά βάθος αναγνωρίζουν, εν τούτοις δέν τίς προωθούν καί δεν τίς ανταμείβουν. Είναι όσοι σηκώνουν αδιάφορα τους ώμους καί στρέφουν άλλου το πρόσωπο, μπροστά στο δίκαιο πού βοά, στην αλήθεια πού κράζει, για να άπειλήση να σαλεύση καταστασείς αμαρτωλές στερεωμένες πάνω στην βία καί στην ατιμία.


Όλοι αυτοί εΐναι οι σύγχρονοι Πιλατοι. ""Ανθρωποι χωρίς ηθικό προσανατολισμό, χωρίς προσωπικότητα, χωρίς τόλμη καί γενναιότητα, χωρίς αρχές, χωρίς πρωτοβουλία. Εΐναι οι φίλοι όλων των καταστάσεων. Μοιάζουν με τον χαμαιλέοντα, πού με τόση ευκολία προσαρμόζεται ευθύς στο περιβάλλον. Σάν τον μυθικό Πρωτέα αλλάζουν κι αυτοί μορφή σύμφωνα με τις υποδείξεις του συμφέροντος. Παίζουν ένα διαρκές θέατρο στη ζωή τους. Τα πάντα μετέρχονται, τα πάντα μιμούνται, τα πάντα υιοθετούν, αρκεί αυτοί να μη θίγουν, να μην ενοχληθούν, να μη κινδυνεύσουν, να μη χάσουν ώρισμένη εύνοια. Είναι ερπετά πού σύρονται στα πόδια των μεγάλων, κολακεύοντας τις αδυναμίες τους καί άνεχόμενοι τις κακίες τους."Ομως όχι. Δεν μας θέλει Πιλάτους ό Χριστός. Με οΐκτο ατένισε τότε τον Πόντιο Πιλάτο στο πραιτώριο. Με οίκτο καί οργή προσβλέπει καί τώρα προς τους σημερινούς Πιλάτους. Δεν μας θέλει ό Κύριος δειλούς, άρνητές, καιροσκόπους, ατομιστές, συμφεροντολόγους, ιδιοτελείς, κόλακες, ερπετά. Μας θέλει γενναίους σαν τον Δαυίδ, ορμητικούς σαν τον Πέτρο. Μας θέλει με την παρρησία ενός Παύλου, με την δικαιοσύνη ενός Σολομώντος, με
τήν αγάπη ενός Ιωάννου, με την άφοσίωσι μιας Μαρίας, με την ειλικρίνεια ενός Θωμά, με την ευθύτητα ενός Μ. Βασιλείου, με το θάρρος ενός Χρυσοστόμου.

Μα ούτε κι ή κοινωνία μας θέλει Πιλάτους. Δεν ανέχεται στους κόλπους της τέτοια στοιχεία αρνητικά. Μας θέλει γόνιμους καί θετικούς, ήρωες της αρετής. Μας θέλει ειλικρινείς με το «ναί» καί με το «ου» μας. Μας θέλει τιμητές του κακού, επαινετές του αγαθού. "Υπερασπιστές του δικαίου, τιμωρούς της αδικίας, άρνητές του τυχοδιωκτισμοΰ, λάτρεις τηςαληθείας, εχθρούς της υποκρισίας. Τέτοιους ανθρώπους λαχταρά ή εποχή μας, τέτοιους ζητεί καί ή κοινωνία μας: ευθείς, τίμιους, σοβαρούς, ειλικρινείς, ευθαρσείς, ιδεολόγους.


"Αλλά καί ό αξιοπρεπής εαυτός μας, το ίδιο μας θέλει. "Έχει την άπαίτησι να μας δη προσωπικότητες καί μάλιστα ώλοκληρωμένες. Με το θάρρος της γνώμης μας, με την ντροπή στο πρόσωπο μα καί στο φρόνημα μας. Μας θέλει φίλους της δικαιοσύνης, εχθρούς της αδικίας. Ό εαυτός μας μισεί τους Πιλάτους, απεχθάνεται την τακτική τους.Χριστός, κοινωνία καί εαυτός μας, να ένα τρίπτυχο πού έχει την άπαίτησι να μη γίνωμε Πιλάτοι. Ό πρώτος εκείνος Πιλάτος της Ιερουσαλήμ ένιψε τότε τα χέρια του, νομίζοντας πώς έτσι ξεπλένει καί την μεγάλη του ενοχή. Πόσον όμως απατήθηκε! Ή πράξη του εκείνη, όσονδήποτε κι αν φαίνεται συμβολική, δεν κατώρθωσε να σβήση το στίγμα πού έκτοτε συνοδεύει την απαίσια μνήμη του. Στήν Ιστορία έμεινε ό παλίμβουλος, ό καιροσκόπος, ό συμφεροντολόγος Πιλάτος. Μα καί οι σύγχρονοι Πιλάτοι της ζωής ας μη βαυκαλίζωνται με την «επιτυχημένη» τακτική τους. "Ας  γνωρίζουν, καί αυτοί καί όσοι τους μιμούνται καί τους ακολουθούν, πώς αργά ή γρήγορα θα παύσουν να κρύβωνται πίσω άπ' τη λεοντή της υποκρισίας καί του συμφέροντος. Θα παύσουν να έξαπατοΰν τον κόσμο των φαινομένων. Γιατί θα ελθη στιγμή πού αν δεν θα ύπολογίσουν καί δεν θα ντραπούν τον κόσμο και την κατακραυγή του, θα φοβηθούν έξά παντός την οργή του Θεού, καί θα παράδώσουν τα όπλα νικημένοι καί περιδεεις.

Μακαριστού Αρχιεπισκόπου Αθηνών κυρού Χριστοδούλου