Η ελπίδα της Χριστουγεννιάτικης απελπισίας

Παραμονές Χριστουγέννων καί, όπως συμβαίνει όλο και συχνότερα τα τελευταία χρόνια, βλέπουν το φως της δημοσιότητας κείμενα πού «καταγγέλουν» Οτι έχει χαθεί το νόημα της γιορτής και ότι ό ύπερκαταναλωτισμός έχει επιβάλλει το υφός και το ήθος του. "Ομως αν απογυμνωθούν οι γιορτές αυτών των ήμερων από το φολκλορικό τους στοιχείο, τα ρεβεγιόν, την ευκαιρία για ολιγοήμερες διακοπές και τις υποχρεωτικές οικογενειακές συγκεντρώσεις, «που τις επιβάλλουν οι μέρες», τί θα απέμενε άραγε για τους πολλούς πού να θυμίζει ότι είναι Χριστούγεννα;

Το ερώτημα μας δέν αντιμάχεται την, δικαιολογημένη άλλωοτε, δυσθυμία πού καλύπτεται πίσω από τη «γκρίνια». Θέλουμε όμως να προκαλέσουμε τη σκέψη, και γιατί όχι, και την ψυχή μας, να αναγνωρίσει ότι όλα αυτά είναι πια δεδομένα και αυτονόητα και ή μεμψιμοιρία δεν μπορεί να τα διορθώσει. Το πολύ να τονισθεί και γραπτώς το έλλειμα νοήματος και να επιδεινωθεί το αίσθημα της πνευματικής μιζέριας και της συναισθηματικής στέρησης πού συγκαλύπτει ή τεχνητή λάμψη των ήμερων.
Είναι φανερό ότι ή καταναλωτική έξαρση δεν αποτελεί τη φυσική εκδήλωση μιας ευτυχίας που ζητά εκτόνωση άλλα λειτουργεί σαν διεγερτικό μιας χαράς που δέν έχει λόγο και νόημα ώστε να εκδηλωθεί αυθόρμητα. Ή ύπερφωταγωγημένη έρημία των άπρόσωπων πόλεων αγωνίζεται να συσκοτίσει τη σχεδόν ύπομανιακή υποχρεωτική ευθυμία. Τίποτα όμως δεν μπορεί να κρύψει την κατάθλιψη πού φουντώνει τέτοιες μέρες,τις απόπειρες αυτοκτονίας πού αυξάνουν και τα «κοριτσάκια με τα σπίρτα» πού γίνοντα ορατά όσο ποτέ άλλοτε. Στό πνευματικό επίπεδο, άλλωστε, πόσο μακριά βρισκόμαστε από αυτά σχεδόν όλοι μας.
Το να καταφύγει κανείς σε μελαγχολικές διαπιστώσεις είναι εύκολο και το επόμενο βήμα είναι συνήθως ή καταφυγή στο πρόσχημα και στην ψευδαίσθηση των αναμνήσεων του παλιού κάλου (;) καιρού, μέχρι να κυλίσουν οι μέρες και να επιστρέψουμε στην ψυχοφθόρα ασφάλεια της ρουτίνας μας.
"Ας μην καθηλωθούμε όμως στις θλιβερές διαπιστώσεις όσο αληθινές κι αν είναι αυτές.Εάν απομακρυνθούμε από την καθυπόταξη της σκέψης μας στην απογοήτευση που γεννά ή παρατήρηση αυτών των φαινομένων και προσεγγίσουμε το ψυχολογικό τους υπόβαθρο, μπορεί να οδηγηθούμε σι: ενδιαφέρουσες ανακαλύψεις.

Με όποιο τρόπο κι αν προσπαθεΐται να καταπνίγει ή κραυγή της υπαρξιακής μας αγωνίας, είτε στο θόρυβο των ρεβεγιόν, είτε κάτω από το πέπλο της φαντασμαγορίας και της τεχνητής ευφορίας, ή μεταμφιεσμένη κατάθλιψη παραμένει ή αληθινή, κυριαρχούσα συναισθηματική κατάσταση. Οι ειδικοί γνωρίζουν καλά την αμυντική βουλιμική διάθεση του καταθλιπτικού ατόμου, που προσπαθεί να συγκαλύψει με «στοματικές» ικανοποιήσεις, όπως ή καταναλωτική μανία, το έλλειμμα που βιώνει στο συναισθηματικό επίπεδο. Τυπικό το παράδειγμα της συζύγου, που προσπαθεί να ανακουφίσει το καταθλιπτικό άγχος της συναισθηματικής της στέρησης, «σηκώνοντας» τα μαγαζιά. Ό ίδιος μηχανισμός μας ωθεί να εκφραζόμαστε ψευόοευφορικά στην προσπάθεια να αποφύγουμε τη συναίσθηση του εσωτερικού μας κενού και της δυσθυμικής μας διάθεσης.
Τί μας κάνει λοιπόν ομοθυμαδόν μελαγχολικούς και κατ' ανάγκη συμμέτοχους της προκατα-σκευαομένης και ψευδεπίπλαστης ιλαρότητας που χαρακτηρίζει το κλίμα αυτών των ήμερων; "Αν τα Χριστούγεννα ήσαν εξ όρισμού άνευ Χρίστου, μια γιορτή του χειμερινού ηλιοστασίου όπως ήταν προχριστιανικά ή 25η Δεκεμβρίου, τότε ίσως δεν θα είχαν νόημα οι σκέψεις και οι προβληματισμοί. Θα μπορούσαμε να έπαναπαυθούμε στη σιωπηλή συμφωνία ότι κάποιες ευκαιρίες διαφυγής από τη ρουτίνα είναι χρήσιμες επομένως και να συμβιβαστούμε με την υποταγή στη χρησιμοθηρία τον γιορτασμού. "Οσο δε πιο εκκωφαντική ή ανάπαυλα, τόσο πιο μεγάλη ή συγκάλυψη του τραγικού στοιχείου της καθημερινότητας μας.
"Ομως το βαθύτερο αίτημα της λύτρωσης μας από τη φθορά, το χρόνο και την αναγκαιότητα δεν μπορεί να απαντηθεί με την υποταγή σε θεσμοθετημένες επιμέρους αναγκαιότητες, έστω διασκεδαστικές αλλά τελικά πάντοτε φθοροποιές. Πόση χαρά μπορεί να περιέχει ένα πανηγύρι στο οποίο υποτίθεται ότι γιορτάζεται ή γέννηση Εκείνου που θα μπορούσε να μας λυτρώσει από την δουλεία της πνευματικής μας άνελευθερίας και της υπαρξιακής μας μιζέριας, όταν Τον έχουμε ήδη εξορίσει από τη ζωή μας και από το νόημα της; Ποιο γαμήλιο γλέντι δικαιολογεί τους πανηγυρισμούς και τις γιορταστικές υπερβολές όταν έχει έκδιωχθεί ό «νυμφίος»; Τέτοιοι «γάμοι» μοιάζουν περισσότερο με κηδείες των οποίων ή λαμπρότητα οφείλεται κυρίως στις ενοχές των οικείων παρά στην αγάπη και τη χριστοκεντρική ελπίδα.
Ή συγκαλυμμένη μελαγχολία των ήμερων μπορεί να κρύβει το ένοχοποιημένο πένθος για τον εξοστρακισμό της ενσαρκωμένης μας ελπίδας του προαιώνιου Θεού πού «παιδίον γέγονεν» και αναζητά εγκάρδιες φάτνες για να τις μετατρέψει, φιλοξενούμενος εκεί, σε οίκους του Πατρός Του.

Παρόλο τον ξεπεσμό της υπάρχει κάτι θετικό και ελπιδοφόρο σ αυτή τη συνεχώς πιο έκκο-σμικευμένη ατμόσφαιρα της γιορτής. "Οσο πιο ψευδεπίπλαστα επιμένουμε να τη γιορτάζουμε, πνίγοντας την σε φως από «νέον» και πλαστικά πλουμίδια, τόσο πιο κούφια και άπελπις θα είναι ή γεύση που θα αφήνει. Και τόσο πιο πολύ ό λαός «ό καθήμενος εν σκότει» θα αρχίσει να αναζητά το Μέγα Φως πού το συλλογικό του ασυνείδητο θυμάται πώς γνώρισε κάποτε. Ίσως λοιπόν τότε να ζαναζητήσει τον αστέρα που οδηγεί στη φάτνη. Στήν προσωπική καρδιακή φάτνη του καθενός που θα κατανοήσει ότι όσο ταπεινή και βρώμικη κι αν είναι, ό Χριστός θα την καταδεχθεί, θα την ένοικήσει και θα την μετατρέψει σε δώμα της Βασιλείας του Θεού.
Μέχρι τότε, όσοι από μας θέλουν να βρίσκονται κοντύτερα στη φάτνη παρά στα ανάκτορα του Ηρώδη ας προσπαθήσουμε να ζήσουμε τη γιορτή και τη ζωή μας με τέτοιο τρόπο, ώστε αν κάποιος μας ρωτήσει για το αστέρι των μάγων ή παρατηρήσει τη δική μας πορεία να βρει το σωστό δρόμο. Τότε ή χαρά της γιορτής θα ξαναβρεί το νόημα και την αυθεντικότητα της. Τότε, αντί της παθητικής μας συμμετοχής οέ ψευδο-παρηγορητικά τηλεοπτικά βαριετέ, ίσως σταθούμε ικανοί να απολαύσουμε την ευφρόσυνη και βιωματική μας συμμετοχή στον χαρμόσυνο ύμνο: «Χριστός γεννάται, δοξάσατε».


πρωτοπρεσβύτερου Αδαμαντίου Αυγουστίδη
περιοδικό ''Εφημέριος''