Η ΜΑΡΤΥΡΙΚΗ ΑΓΙΟΣΥΝΗ ΤΗΣ «ΚΑΤ΄ ΟΙΚΟΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ»

ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΟΤΤΑΔΑΚΗΣ

Οδεύοντας κατά τα μέρη Καισάρειας του Φιλίππου ο Ιησούς, ρώτησε τους Μαθητές του. «Ποιος λένε οι άνθρωποι ότι είμαι;». Εκείνοι του απάντησαν. «Λένε ότι είσαι … ένας από τους προφήτες». Ο Ιησούς συνέχισε. «Εσείς, ποιος λέτε ότι είμαι», Και ο Σίμων εκ μέρους όλων του είπε: «Συ ει ο Χριστός ο Υιός του Θεού του ζώντος» - «Εσύ είσαι ο Μεσσίας, ο Υιός του αληθινού Θεού! Ο Κύριος τον μακάρισε, λέγοντας ότι η ομολογία του είναι τιμητική αποκάλυψη του ουράνιου Πατέρα του σ’ αυτόν, τον μετονόμασε από Σίμωνα, Πέτρο, και επισήμανε ότι, «σε τέτοια πίστη πέτρα-βράχο πρέπει να θεμελιωθεί η Εκκλησία, για να μείνει ακλόνητη και να φέρει καρπό» -Μάρκ,8,27, Ματθ.16,16 κε.
Κατόπιν τους μίλησε για το επερχόμενο πάθος του, το θάνατο και την ανάστασή του. Για την ανάσταση, θαρρείς δεν άκουσαν, ή δεν κατάλαβαν, έμειναν στα του θανάτου του, και πάγωσαν, έπαθαν μεγάλο κλονισμό. Τέτοιο, που ο Πέτρος τον πήρε πιο πέρα, τον μάλωσε, συνάμα και τον παρακάλεσε. «Ίλεώς σοι Κύριε. Ου μη έσται σοι τούτο» -«Θεός φυλάξει, Κύριε, να μη σου συμβεί αυτό». Αλλά πάραυτα δέχτηκε από το Χριστό κεραυνό.

«Ύπαγε οπίσω μου, σατανά, σκάνδαλόν μου ει, ότι ου φρονείς τα του Θεού, αλλά τα των ανθρώπων» -«Φύγε από μπροστά μου «σατανά». Εσύ μου γίνεσαι εμπόδιο, γιατί δε σκέφτεσαι όπως θέλει ο Θεός, αλλά όπως θέλουν οι άνθρωποι» -Ματθ.16,21-23. Ο τιμημένος από το Χριστό, του ζητούσε να μη σταυρωθεί !


«Μεθ’ ημέρας εξ παραλαμβάνει ο Ιησούς τον Πέτρο, τον Ιάκωβο και τον Ιωάννην τον αδελφόν αυτού και αναφέρει εις όρος υψηλόν κατ’ ιδίαν-Θαβώρ-17,1κε. Εκεί ζουν ένα συγκλονιστικό γεγονός. Ο Ιησούς μεταμορφώνεται μπρος στα έκπληκτα μάτια τους. Το πρόσωπό του λάμπει σαν τον ήλιο, τα ρούχα του γίνονται κάτασπρα σαν το φως.Εμφανίζονται και συνομιλούν μαζί του ο Μωυσής και ο Ηλίας. Το αντίδοτο του Χριστού στο μεγάλο κλονισμό τους ήταν πολύ ισχυρό!

Έκθαμβος ο Πέτρος, γοητευμένος από την αστραπιαία αποκάλυψη του μεγαλείου της Θεότητάς του Ιησού, παρών και λαλών, προτείνει. «Κύριε, είναι ωραία να μείνουμε εδώ ψηλά στο βουνό ! Να κάνουμε αν θέλεις τρεις σκηνές, μία για σένα, μία για το Μωυσή και μία για τον Ηλία». Επαναφέρει την πιο πάνω πρόταση από άλλη οδό. Ώσπου ν’ αποσώσει τη φράση του, παίρνει απάντηση από τον ουρανό. Νέφος φωτεινό τους σκεπάζει, κι ακούγεται βροντερή του Πατέρα η φωνή. «Αυτός είναι ο αγαπημένος μου Υιός, ο εκλεκτός μου, αυτόν να ακούτε» ! Τρέμουν απ’ το φόβο, πέφτουν καταγής. Σε λίγα λεπτά ένα χέρι τους αγγίζει, είναι ο Χριστός, όμως όπως πριν απλός. Κατεβαίνοντας από το βουνό, τους ζητεί, πριν την ανάστασή να μην πουν σε κανένα το θαυμαστό γεγονός-Ματθ.17, 1κε.
«Είναι ωραία να μείνουμε εδώ ψηλά στο βουνό» ! Στην ησυχία, τη γαλήνη, την απόλαυση του εκθαμβωτικού κάλλους Σου». είπε ο Πέτρος. Ο κεραυνός τώρα ήρθε από τον ουρανό αλλιώς ! Και, ο Χριστός κατέβηκε από το βουνό! «Ου μετά πολλάς ταύτας ημέρας» ανέβηκε στο Σταυρό ! Έμεινε στον Τάφο ένα τριήμερο ! Ανέστη εκ νεκρών νικητής, «θανάτω, θάνατον πατήσας»!

Μετά την Πεντηκοστή, ο Πέτρος και οι άλλοι Μαθητές δεν πήγαν στο βουνό, στην ησυχία, τη γαλήνη, την κοινωνία ή αναπόληση της θαυμάσιας ζωής τους κοντά στο Χριστό. Ανοίχτηκαν στην ίδια αιμάτινη σταυρό-αναστάσιμη οδό ! Και τι παράξενο, τι παράδοξο, τι αξιοθαύμαστο!Ήταν όλοι τους, της «κατ’ οίκον εκκλησίαν»! Αυτό υποδηλώνει έμμεσα, πλην ευδιάκριτα ο εκτός αυτής ως άγαμος Απ. Παύλος όταν γράφει: «Μη ουκ έχομεν εξουσίαν αδελφήν γυναίκα περιάγειν, ως και οι λοιποί απόστολοι, και οι αδελφοί του Κυρίου, και Κηφάς;» -«Μήπως δεν έχω δικαίωμα να έχω μαζί μου στα ταξίδια μου αδερφή χριστιανή ως σύζυγο, όπως κάνουν και οι άλλοι απόστολοι, και τα αδέρφια του Κυρίου, και ο Κηφάς-Πέτρος;» -1Κορ.9,3.


Η θεμελίωση και η εξάπλωση Χριστιανισμού-Εκκλησίας, λοιπόν, ευλογείται να γίνει με την αιμάτινη καταβολή των Μαθητών και Απόστολων του Χριστού, που ήταν όλοι τους, «της κατ’ οίκον εκκλησίας»! Στα ακόλουθα οδυνηρά χρόνια των απηνών διωγμών, ως δείχνουν τα Μαρτυρολόγια, δεν υπήρξε μικρή η αιμάτινη κατάθεση της «κατ’ οίκον εκκλησίας» !
 Οικογένειες ολόκληρες, ενίοτε ολόκληρες γενιές ξεκληρίστηκαν. Υπέμειναν καρτερικά μαρτύρια φρικτά, βασανιστήρια δαιμονικής επινόησης κλιμακωτά. Φυλάκιση, εξορία, αποκεφαλισμό, σταύρωση, κατασπάραξη από θηρία, καύση στη φωτιά, οβελισμό, βρασμό σε λέβητα με πίσσα ή ασβέστη, τηγάνισμα σε πυρακτωμένη σχάρα … Κρέμασμα από το ένα χέρι, με τα άκρα να απέχουν 15-20 πόντους από τη γη, από τη ζωή, για να είναι το Μαρτύριο οδυνηρό εκτός από σωματικά, και ψυχικά! Ευλογήθηκαν κι ευτύχησαν να είναι κοντά στο Θεό, εκεί «όπου ήχος καθαρός εορταζόντων και βοώντων απαύστως, Κύριε δόξα σοι»!

Έμειναν «πιστές άχρι θανάτου», «λίαν την κλήσιν επί των έργων δεικνύουσαι»! Είναι μεγαλειώδης η από μέρους τους περιφρόνηση του θανάτου, ο εμπαιγμός του διαβόλου, εξηγεί θεολογικά ο Μ. Αθανάσιος.«Πριν πιστεύσουσιν οι άνθρωποι τω Χριστώ φοβερόν τον θάνατον ορώσι και δειλιώσιν αυτόν. Επειδάν δε εις την εκείνου πίστιν και διδασκαλίαν μετέλθωσι, τοσούτον καταφρονούσι του θανάτου, ως-ώστε- και προθύμως επ’ αυτόν ορμάν, και μάρτυρας γίνεσθαι της κατ’ αυτού παρά του Σωτήρος γενομένης αναστάσεως. Και γαρ έτι νήπιοι όντες την ηλικίαν σπεύδουσι αποθνήσκειν … ου μόνον άνδρες, αλλά και γυναίκες. Ούτως ασθενής γέγονεν, ως και γυναίκας τας απατηθείσας το πριν παρ’ αυτού, νυν παίζειν αυτόν ως νεκρόν και παρειμένον»-«Τόσο αδύνατος, έγινε στην ψυχή των πιστών ο φόβος του θανάτου, που από αυτή τη νηπιακή ηλικία, οι άνδρες, ακόμα κι αυτές οι γυναίκες, που στο πρόσωπο της Εύας απατήθηκαν από το διάβολο, δεν τον φοβούνται, ορμούν στο μαρτύριο, και τον περιπαίζουν, θεωρώντας τον νεκρό και ξεπεσμένο»-«Περί Ενανθρωπήσεως», 27.


Κοντά εκατό χρόνια πριν, ο Απολογητής Τερτυλλιανός είχε επισημάνει ότι, το αίμα των χριστιανών Μαρτύρων απετέλεσε το σπόρο ανάπτυξης και εξάπλωσης της Εκκλησίας-“Semen estsanguis Christianorum”. Όλη αυτή η στάση τους, «δεν καθωρίζετο από πολιτικά, αλλάαπό εσχατολογικά κίνητρα, εχθρόν δεν εθεώρουν την πολιτείαν, αλλά τον διάβολον. Δια τούτο συνέχιζον να εύχωνται υπέρ των διωκτών αρχόντων και ήσαν πεπεισμένοι δια την τελικήν νίκην της πίστεώς των» -Π. Κ. Χρήστου, «Τα Μαρτύρια των αρχαίων χριστιανών», σ.18.

***** *** *****
Ως ελάχιστα ελάχιστη, λοιπόν, ευλάβεια και τιμή στη μνήμη της χρυσής αλυσίδας των Μαρτύρων της Εκκλησίας, επί του προκειμένου εκείνων της «κατ’ οίκον εκκλησίαν», ακολουθεί ενδεικτικά αναφορά σε μερικά το πιο πολύ ανώνυμα διαμάντια μαρτυρικά ! Με συμβολική απαρχή στην «ανώνυμη μητέρα και τα δυο της παιδιά», που «πυρί τελειούνται», και η Εκκλησία τιμά στις 3 Ιανουαρίου. Καταφρονούν το θάνατο και λαμπαδιάζουν με μια ψυχή και μια καρδιά, παρέχοντας ad hocμαρτυρία «της κατ’ αυτού -του θανάτου- παρά του Σωτήρος γενομένης αναστάσεως». Αυτό το πνεύμα απηχεί το υμνογραφικό δίστιχο, που θέλει, «μόλις άρπαξε η μάνα φω τιά, σαν άλλα σπουργιτάκια τα δυο της παιδιά, να σπεύδουν να φρυγανίζονται κάτω από τις φλόγες των φτερών και του καιόμενου κορμιού της»- «Μητρός φλεγείσης και τα τέκνα προς φλόγα- τετρυγότα τρέχουσιν, ως στρουθού τέκνα».


Στις 28 Ιανουαρίου, «Αγία μήτηρ και θυγάτηρ ξίφει τελειούνται». Προσέξτε ότι εδώ ο στίχος του υμνογράφου επισημαίνει την ομοφροσύνη μάνας και κόρης. Έσκυψαν την κεφαλή, και άφησαν την ίδια με τον αποκεφαλισμό στιγμή την τελευταία τους πνοή στην αγάπη του Θεού. -«Τη παιδί συγκλίνασα μήτηρ την κάραν-ξίφει συνεξέπνευσε τω θυγατρίω».Και, από εκείνα τα «συν» -«συγκλίνασα, συνεξέπνευσε»- προσπαθήστε να συλλάβετε την αξία της ομοφροσύνης μάνας και κόρης την κορυφαία ώρα ! Και, για να μην ταράξετε τη μέσα σας ευφορία, μην κάνετε αναγωγή στα σημερινά. Θυμηθείτε την ανάλογη ομοφροσύνη των πρώτων χριστιανών. «Του δε πλήθους των πιστευσάντων ην η ψυχή και η καρδία μία» -Πραξ.4,32.Αναλογιστείτε ποια ακαταγώνιστη δυναμική προκαλεί η ομοφροσύνη σε οριακές στιγμές της ζωής!

Φεβρουαρίου, 13 «ανώνυμος πατήρ και υιός σταυρωθέντες τελειούνται». Περίπτωση αξιοζήλευτη, ιδιαίτερης ευλογίας και τιμής, το μαρτυρικό πέρασμα στη Βασιλεία του Θεού αυτού του πατέρα και γιου, με θάνατο σταυρικό ! Με μαρτύριο σαν του Χριστού το λυτρωτικό ! Αυτό επισημαίνει το σχετικό δίστιχο, αγγίζοντας και τη θεολογία του Ιωάννη της αγάπης. «Πατήρ συν υιώ σταυρικόν πάσχει πάθος.-Υπέρ Πατρός του δόντος τον Υιόν εις πάθος» -«Πατέρας και γιος υπομένουν μαρτύριο σταυρικό- Στο Όνομα του Πατέρα που έδωσε σε θυσία τον Υιό του».

Μαΐου 29, ανδρόγυνο θανατώνεται φρικτά. Τους σπάζουν τα κόκαλα, τα συντρίβουν με μανία, τους αποτελειώνουν ποιος ξέρει με τι ρόπαλα ή άγρια ξύλα. «Ανήρ και η τούτου σύζυγος ξύλοις τα οστά συντριβέντες, τελειούνται». Τι πάθος, Θεέ μου, τι αβυσσαλέα κατάπτωση, τι απροσμέτρητη σκληρότητα, τι φοβερή απανθρωπία! Αλλά και τι υπομονή, τι μεγάλη καρτερία! Ιουνίου 2, «Αγία μήτηρ μετά των αγίων τριών τέκνων αυτής ξίφει τελειούνται». Μαρτυρική τελείωση με Ψαλμική «οσμήν ευωδίας πνευματικής». «Ιδού εγώ και τα παιδία α μοι έδωκεν ο Θεός»! Αυτό θέλει ο υμνογράφος να αποπνέει το αναθηματικό δίστιχο του μαρτυρίου τους, όταν γράφει: «Συν παιδίοις τμηθείσα, Μήτερ καλλίπαι»-«Μαζί με τα παιδιά αποκεφαλισμένη, μάνα καλλίπαιδη»- «Ιδού, βοάς, εγώ τε και τα παιδία». Σε ακούω, να κράζεις με στίχο των Ψαλμών. «Να, Κύριε, εγώ και όσα μου χάρισες παιδιά, ερχόμαστε κοντά Σου»!

Στις 9 Ιουνίου αληθινή συστοιχία μαρτυρικής τελείωσης.Απροκάλυπτα φοβερό, όχι σπάνιο ή ασυνήθιστο για την ειδωλολατρική μανία κάποιων κατά της Εκκλησίας, ξεκλήρισμα πατρογονικό, συζυγικό, παιδικό, οικογενειακό. «Παππούς, γιαγιά, πατέρας, μητέρα, εγγόνια αντίστοιχα και παιδιά, θανατώνονται με αποκεφαλισμό», «Πάππος και μάμμη, πατήρ και μήτηρ και δύο τέκνα, ξίφει τελειούνται». Εδώ το αναθηματικό δίστιχο το δίνω αμετάφραστο και ασχολίαστο. Σφραγίζει με ευδιάκριτη ευκρίνεια και λιτή ιερότητα το μαρτύριο μιας ολόκληρης γενιάς. «Δια ξίφους ήθλησε συγγενές γένος». Και συμπυκνώνει με ευρηματική ποιητική χάρη, και πλοκή λόγου χαριτωμένη το πνεύμα αυτού του μαρτυρίου σε μια εύηχη επιγραφή. «Η παππόμαμμος πατρομητροτεκνία».

Στις 29 Ιουλίου, «πατήρ και μήτηρ μετά των δυο τέκνων αυτών πυρί τελειούνται». Ολόκληρη οικογένεια πάλι, πατέρας, μητέρα και τα δυο τους παιδιά στη φωτιά, γίνονται φωτοβόλος λαμπάδα της Αλήθειας του Χριστού, σαν της Θεοτόκου, που είναι η «φωτοβόλος λαμπάδα τοις εν σκότει φανείσα».!

Στις 26 Σεπτεμβρίου. «Μνήμη της αγίας Μάρτυρος χήρας εν μαχαίρα τελειωθείσης». Ανώνυμη χήρα τελειώνεται με αποκεφαλισμό. Αγγελική γραφίδα έχει κρατήσει το όνομά της στο βιβλίο του Ουρανού.Όσοι αξιωθούν να βρεθούν στη Βασιλεία του Θεού, θα τη συναντήσουν. Θα τη δουν στην αιώνια χαρά «των γάμων του αρνίου του εσφαγμένου από καταβολής κόσμου», στο ατελεύτητο πανηγύρι των Αγίων. Ποιος ξέρει γιατί χήρεψε! Ποιος μέτρησε ποτέ τον πόνο που της έφερε της αγάπης της ο χωρισμός! Τον μέτρησε, ο Χριστός, τον αναπλήρωσε, τον αποπλήρωσε! Το δίστιχο θέλει να υπέγραψε μαζί του γαμήλιο συμβόλαιο υψηλής τιμής, με αντίτιμο έκτακτα ακριβό, το μαρτυρικό αίμα της. «Σφαγείσα χήρα σοι νενύμφευται Λόγε-γράψασα συμβόλαιον εκ των αιμάτων». «Σφάχτηκε η ανώνυμη χήρα, και νυμφεύτηκε Εσένα Λόγε του Θεού. Υπέγραψε γαμήλιο συμβόλαιο με τον ουρανό, με το αίμα της το μαρτυρικό».

Κλείνω με δυο επώνυμα Μαρτύρια από τα πολλά γνωστά. Η επιλογή από τον λήξαντα μήνα. Σεπτεμβρίου 17, «Μαρτύριον των Αγίων γυναικών Σοφίας και των θυγατέρων αυτής Πίστεως, Ελπίδος και Αγάπης», χρόνια του αυτοκράτορα Αδριανού 117-138.«Γυνή τις ευσεβής και φιλόθεος τούνομα Σοφία, εκ των επιφανών… χηρείαν υποστάσα ανδρός, θυγατράσιν μόναις τρισίν τον βίον εσάλευεν …» Πώς; «Λίαν την κλήσιν επί των έργων δεικνύουσα, η της άνωθεν όντως σοφίας επώνυμος»!
Τι να πρωτοθαυμάσει κανείς εδώ, το «λίαν την κλήσιν επί των έργων δεικνύουσα» της «εκ των επιφανών» ευσεβούς και φιλόθεης μητέρας; Την από το Μαρτύριό τους συναγόμενη μεταλαμπάδευση της ίδιας κλήσης στις τρεις θυγατέρες με τα εκπληκτικής συμβολικής χριστιανικής σημασίας ονόματα, Πίστη, Ελπίδα, Αγάπη, που έμειναν «πιστές άχρι θανάτου»; Ή το πιο φοβερό και απερίγραπτα οδυνηρό, ότι υποχρεώθηκε η μητέρα να ιδεί το ένα κατόπιν του άλλου το μαρτύριο των τριών φίλτατων μικρών θυγατέρων της; Που, βέβαια, η μια μετά την άλλη απάντησαν αρνητικά στις δελεαστικές υποσχέσεις και αψήφησαν τις απειλές του κριτή. «Ημείς ούτε των επαγγελιών σου τούτων εφιέμεθα, ούτε των απειλών και βασάνων επιτρεφόμεθα. Αφθάρτων γαρ ερώμεν αγαθών και αφθάρτου νυμφίου των ανθρωπίνων πάντων καταφρονήσασαι»-«Γιατί εμείς έχουμε ερωτευτεί άφθαρτα αγαθά και άφθαρτο Νυμφίο, και καταφρονήσαμε όλα τα ανθρώπινα».

Σεπτεμβρίου 20, χρόνια αυτοκράτορα Τραϊανού, 98-117, και Αδριανού, 117-138.«Μαρτύριον αγίου Ευσταθίου, της συζύγου αυτού Θεοπίστης, και των τέκνων των Αγαπίου και Θεοπίστου». Ήταν επίλεκτος αξιωματικός του Ρωμαϊκού στρατού, αλλά στα χρόνια που απαγορευόταν να είναι χριστιανός ! Και τι δαιμονικής επινόησης και φρικτής μεθόδευσης Μαρτύριο. Τους έκλεισαν σε ένα ειδικής κατασκευής μεγάλο χάλκινο βόδι, έβαλαν φωτιά και το πυράκτωσαν ! Δεν αναφέρεται, αν ο Χριστός τους έστειλε δροσιά σαν εκείνη στους Τρείς νέους της Π. Διαθήκης. Τελειώθηκε ως λέει ο σχετικός ύμνος, «τα πάθη του Χριστού μιμησάμενος», μαζί με τη συμβία και τους δυο καρπούς της αγάπης τους.


***** *** *****
Αναρωτιέμαι, λοιπόν, ποιος από εμάς τους σημερινούς χριστιανούς, επί του προκειμένου τους ορθόδοξους, λαϊκούς, θεολόγους -πανεπιστημιακούς και κοινούς- υπέρ ασκητές, μοναχούς, και παντός βαθμού κληρικούς, θα τολμούσε να σταθεί μπρος σ’ αυτό το μεγαλειώδη αιμάτινο καθρέφτη, και να κοιταχτεί! Και μέσα του να πει, ότι είναι έτοιμος σε κάποιο από αυτά τα Μαρτύρια ορθός να σταθεί! Ανυποχώρητα, «πιστός άχρι θανάτου», να ομολογήσει αφοσίωση και αγάπη στο Χριστό! Να συνειδητοποιήσει ad hoc, δηλαδή, ποια αβυσσαλέα απόσταση χωρίζει τη σημερινή βολική χριστιανική ζωή μας, από τη«λίαν την κλήσιν επί των έργων δεικνύουσαν» των Μαρτύρων! Να καταλάβει πόσο αυτή, ως θα έλεγε ο Απ. Παύλος «έχει αδειάσει το περιεχόμενο του σταυρικού θανάτου του Ιησού Χριστού» -1Κορ,1,17 -σε υποκατάστατα σταυρικά! ’Η ως γράφει ο έτερος των Τριών Μεγίστων Φωστήρων της Τρισηλίου Θεότητος, Μεγάλος Πατέρας και Οικουμενικός Διδάσκαλος της Εκκλησίας Μ. Βασίλειος, να καταλάβει ότι την έχει περιαγάγει σε μια «αδάπανη ευλάβεια»!
«Οίδα, λέει, πολλούς νηστεύοντας, προσευχομένους, στενάζοντας, πάσαν την αδάπανον ευλάβειαν ενδεικνυμένους, οβολόν δε ένα μη προϊεμένους τοις θλιβομένοις» -«Γνωρίζω πολλούς που νηστεύουν, προσεύχονται, στενάζουν και οδύρονται για τις αμαρτίες τους, δείχνουν όλη αυτή την ανέξοδη ευλάβεια, αλλά ούτε ένα ευρώ δε δίνουν για όσους υποφέρουν». Κοινώς, είναι άδειοι από αγάπη! Και προσθέτει. «Τι το όφελος τούτοις, της λοιπής αρετής»;-«Ποιο το όφελός τους από την υπόλοιπη αρετή»; «Ου γαρ παραδέχεται αυτούς η βασιλεία των ουρανών» !! Οι άδειοι από αγάπη στον «ελάχιστο αδελφό», το Χριστό, δεν περνούν στη βασιλεία των ουρανών» !-«Ομιλία προς Πλουτούντας».
πηγή