β) Ἡ ἐκκλησία τίμησε καὶ ἀνύψωσε ἠθικὰ τὴ γυναῖκα. Ἀπὸ πράγμα καὶ κτῆμα τοῦ ἄνδρα τὴν ἀντιμετώπισε ὡς κατ’ εἰκόνα Θεοῦ πλασμένο ἄνθρωπο μὲ ἰδιαίτερα χαρίσματα. Ἡ ἀλήθεια αὐτὴ ἀποκτᾶ ἰδιαίτερο ἐνδιαφέρον, ἂν σκεφθεῖ κάποιος, ὅτι ἀκόμη καὶ ὁ μεγάλος σοφός τῆς ἀρχαιότητας, Θαλῆς ὁ Μιλήσιος, ἐπηρεασμένος ἀπὸ τὸ γενικότερο κλίμα ὑποτίμησης τῶν γυναικῶν στὴν ἐποχή του, θεωροῦσε τὸν ἑαυτὸ του τυχερὸ γιὰ τρία πράγματα: «Πρῶτον, ὅτι ἔγινε ἄνθρωπος καὶ ὄχι θηρίο, ἔπειτα ἄνδρας κι ὄχι γυναῖκα καὶ τρίτον ἕλληνας κι ὄχι βάρβαρος».
γ) Ἀπὸ τὴν ἄλλη, στὰ Εὐαγγέλια βλέπουμε τὸ Χριστὸ νὰ προστατεύει τὴ μοιχαλίδα, νὰ δέχεται τὴ μετάνοια τῆς πόρνης, νὰ συνομιλεῖ γιὰ ὑψηλὲς θεολογικὲς ἀλήθειες μὲ τὴ Σαμαρείτιδα καὶ ἐκτὸς ἀπὸ μαθητὲς νὰ ἔχει καὶ μαθήτριες, ποὺ ἀξιώνονται αὐτὲς πρῶτες νὰ δεχθοῦν καὶ νὰ διαδώσουν τὸ χαρμόσυνο μήνυμα τῆς Ἀναστάσεως. Οἱ πατέρες ἐν συνεχείᾳ ὑπερασπίζονται τὶς γυναῖκες ἔναντι τῶν ἄδικων νόμων καὶ ἀναθέτουν σὲ αὐτὲς διάφορα διακονήματα.
δ) Ἀναφέρεται, λ.χ. ὅτι ἡ διακόνισσα Ὀλυμπιάδα ποὺ ὑπηρετοῦσε στὴν Κωνσταντινούπολη καὶ ἔγινε στενὴ κοινωνικὴ συνεργάτιδα τοῦ ἱεροῦ Χρυσοστόμου, ἀφιέρωσε τὸ μεγαλύτερο μέρος τῆς περιουσίας της σὲ ἀγαθοεργίες. Παράλληλα, ὀργάνωσε δίκτυο 250 περίπου γυναικῶν, οἱ ὁποῖες ἐπιδίδονταν σὲ ἔργα κοινωνικῆς προσφορᾶς. Μιμούμενη καὶ ἀκολουθώντας τὶς μαθήτριες τοῦ Χριστοῦ, ποὺ Τὸν διακονοῦσαν ἀπὸ τὰ ὑπάρχοντά τους, ἡ Ὀλυμπιάδα φρόντιζε τὸν ἅγιο Ἰωάννη καὶ τοὺς συνεργάτες του.
ε) Ἀνάλογο κοινωνικὸ ἔργο ἀνέπτυξε ἡ ἁγία Ἑλένη, μητέρα τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου, ποὺ ἡ Ἐκκλησία τιμᾶ στὶς 21 Μαΐου. Ἀπὸ μαρτυρίες ποὺ διασώζει ὁ ἱστορικὸς Εὐσέβιος φαίνεται, ὅτι ἡ ἁγία Ἑλένη ἦταν ἰδιαίτερα μεγαλόψυχη καὶ γενναιόδωρη. Σὲ ἄλλους πρόσφερε χρήματα, σὲ ἄλλους προμήθευε τὰ ἀναγκαῖα ἐνδύματα, φρόντιζε πένητες, γυμνοὺς καὶ ἀπροστάτευτους ἀνθρώπους. Ἄλλους ἀπάλλασσε ἀπὸ τὰ δεσμὰ ἢ τὴν κακοπάθεια τῶν μεταλλείων, ἄλλους ἐλευθέρωνε ἀπὸ τὴν καταπίεση καὶ ἄλλους ἀνακαλοῦσε ἀπὸ τὴν ἐξορία.
στ) Σημαντικὴ ἦταν ἡ συμβολὴ τῆς ἁγίας Ἑλένης στὴν ἀνέγερση καὶ διακόσμηση χριστιανικῶν ναῶν στὰ Ἱεροσόλυμα ἀλλὰ καὶ στὴ Βηθλεέμ. Σύμφωνα μὲ τὸν Συναξαριστὴ, ἡ ἁγία Ἑλένη ἐρεύνησε καὶ βρῆκε τὸν Σταυρὸ τοῦ Κυρίου στὸν φρικτὸ Γολγοθά. Τὸ γεγονὸς αὐτὸ τῆς προξένησε μεγάλη χαρά. Κατὰ τὴν παράδοση, ἐνῶ ἔπλεε πρὸς τὴν Κωνσταντινούπολη κομίζοντας τὸ μεγαλύτερο μέρος τοῦ Τιμίου Σταυροῦ, πέρασε ἀπὸ τὴν νῆσο Κύπρο, ὅπου ἵδρυσε τὴ Μονὴ Σταυροβουνίου. Τεμάχιο τοῦ τιμίου ξύλου ἅφησε ἡ ἁγία Ἑλένη στὰ Ἱεροσόλυμα, ἄλλο μετέφερε στὴν Κωνσταντινούπολη καὶ ἄλλα διαμοιράσθηκαν σὲ πολλὰ μέρη τοῦ κόσμου, ὅπως μαρτυρεῖ ὁ ἅγιος Κύριλλος Ἱεροσολύμων.
ζ) Ἡ Ἁγία Ἑλένη, μὲ τὴ συνδρομὴ καὶ τοῦ Μ. Κωνσταντίνου, συνέχισε τὴν ἀποστολικὴ παράδοση τῆς φροντίδας τῶν ἐνδεῶν καὶ τῶν ἐμπερίστατων ἀνθρώπων μέχρι τὰ βαθειά της γεράματα, κληροδοτώντας τὴ συνήθεια αὐτὴ στοὺς μεταγενεστέρους. Ἔτσι, γυναῖκες σὲ κάθε ἐποχὴ ἀπὸ κοινοῦ μὲ ἁγίους ἄνδρες συνέβαλαν στὴν πρακτικὴ ἐφαρμογὴ τῆς ἐντολῆς τῆς ἀγάπης. Κάτι ἀνάλογο συμβαίνει καὶ στὶς μέρες μας, ἀφού στὸ κοινωνικὸ ἔργο τῆς Ἐκκλησίας δραστηριοποιοῦνται χιλιάδες ἐθελόντριες. Καὶ τὸ ὄφελος εἶναι διπλό. Ἀφενὸς βοηθοῦνται τὰ ἀδύναμα μέλη τῆς κοινωνίας καὶ ἀφετέρου παρέχεται ἡ εὐκαιρία στὶς γυναῖκες νὰ νοηματοδοτήσουν τὴν καθημερινότητά τους, νὰ ἀποφύγουν τὴν ἀπομόνωση καὶ νὰ ἐνισχυθοῦν ψυχολογικὰ καὶ πνευματικά.
